Przyjechała z Kanady by opowiedzieć o tragedii Sprawy Elbląskiej

2019-07-16 14:07:20(ost. akt: 2019-07-16 14:09:18)
Wystawa „Sprawa Elbląska. Galeria zdjęć” w GE Power m.in. z archiwalnymi zdjęciami Marii i Stanisława Pawlików. Ekspozycję będzie można zobaczyć podczas konferencji naukowej w Ratuszu Staromiejskim

Wystawa „Sprawa Elbląska. Galeria zdjęć” w GE Power m.in. z archiwalnymi zdjęciami Marii i Stanisława Pawlików. Ekspozycję będzie można zobaczyć podczas konferencji naukowej w Ratuszu Staromiejskim

Autor zdjęcia: archiwum IPN Gdańsk

Już w środę 17 lipca mieszkańcy Elbląga oddadzą hołd ofiarom tzw. Sprawy Elbląskiej. Z tej okazji po raz pierwszy - w 70. rocznicę tych tragicznych wydarzeń - IPN organizuje specjalną konferencję. Jednym z gości będzie Maria Pawlik z Kanady – wnuczką uczestników tamtych wydarzeń.
Przypomnijmy, 70 lat temu, w nocy z 16 na 17 lipca wybuchł pożar w Zakładach Mechanicznych im. Gen. Świerczewskiego w Elblągu, który zapoczątkował wydarzenia nazywane „sprawą elbląską”. Po pożarze, pod zarzutem sabotażu, Urząd Bezpieczeństwa aresztował ponad 200 osób. Część aresztowanych nie miała żadnych związków z Zamechem, ich areszt miał charakter polityczny. Skazano trzydzieści jeden osób, w tym pięć na karę śmierci. Dwie osoby nie wyszły żywe z więzienia, a w różny sposób prześladowano około tysiąca osób. Był to najbardziej odczuwalny w Elblągu akt stalinowskiego terroru.

W rocznicę tych wydarzeń w Elblągu zostanie zorganizowana pierwsza konferencja naukowa o Sprawie Elbląskiej, podczas której oprócz referatów historyków zaprezentowane zostaną wspomnienia Marii Pawlik, wdowy po skazanym w Sprawie Elbląskiej. Jak podają pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku, jednego z organizatorów konferencji, będzie to możliwe dzięki Grażynie Wosińskiej, elbląskiej dziennikarce. Jej książki dotyczące tych tragicznych wydarzeń stały się podstawą nawiązania kontaktów z mieszkającą w Kanadzie Maryną Pawlik, wnuczką pani Marii, która zaczęła szukać informacji o wydarzeniach w Elblągu i nawiązała kontakt z Grażyną Wosińską.

Jak podkreśla dr Daniel Czerwiński z gdańskiego IPN, Sprawa Elbląska była jednym z elementów komunistycznego systemu.

– Aparat bezpieczeństwa każdą awarię czy wypadek tłumaczył wtedy sabotażem. Działo się tak nie tylko w przemyśle, ale także w innych dziedzinach gospodarki. Właśnie dlatego w czasie konferencji zostanie przedstawiony zarys działalności Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i postać jego szefa, płk. Józefa Kratko, który kierował tym pionem przez prawie sześć lat, w okresie największych stalinowskich represji wobec społeczeństwa polskiego – wyjaśnia dr Czerwiński.

Jako odpowiedzialnych za spowodowanie pożaru bezpieka wskazała reemigrantów z Francji.

– Elbląg miał stać się dla nich nowym miejscem na ziemi, a tymczasem z powodu działań komunistycznej bezpieki, stał się swoistym „piekłem”. Aresztowania, przesłuchania, więzienia i to tylko dlatego, że przyjechali do powojennej Polski z Francji – tłumaczy dr Daniel Czerwiński.

Taką drogę przebył Stanisław Pawlik, skazany za rzekome szpiegostwo na dziesięć lat więzienia. W trakcie konferencji zaprezentowane zostaną wspomnienia jego żony, Marii Pawlik. Będzie to możliwe dzięki działalności elbląskiej dziennikarki, Grażyny Wosińskiej.

– Jej książki dotyczące Sprawy Elbląskiej stały się podstawą nawiązania kontaktów z Maryną Pawlik, wnuczką pani Marii, która zaczęła szukać informacji o wydarzeniach w Elblągu i ostatecznie nawiązała kontakt z Grażyną Wosińską – mówi Jadwiga Hryniewicz, wiceprezes Stowarzyszenia Elbląg-Oise.

Efektem tej współpracy jest kilkunastominutowe nagranie, okraszone licznymi fotografiami ze zbiorów prywatnych.

– Kulisy powstania relacji, ale także swoje odczucia związane z rodzinną historią, Maryna Pawlik przedstawi w trakcie trwania konferencji – zapewnia dr Czerwiński.

Podczas konferencji będzie można zobaczyć wystawę: „Sprawa Elbląska. Galeria zdjęć”, w tym także zdjęcia archiwalne rodziny Pawlików.

Dzięki Stowarzyszeniu Elbląg-Oise gościem obrad będzie również Eric Verrier, wicemer Compiegne, który m.in. o znaczeniu historii w budowaniu przyszłości będzie mówił podczas pierwszej konferencji naukowej poświęconej Sprawie Elbląskiej.

Konferencja „W poszukiwaniu szpiegów i dywersantów. Urząd Bezpieczeństwa w gospodarce lat stalinowskich na przykładzie Sprawy Elbląskiej” odbędzie się 17 lipca w Ratuszu Staromiejskim przy ul. Stary Rynek 25. Początek zaplanowano na godzinę 9:00.


Program konferencji:

Czas: 17 lipca (środa)
Miejsce: Ratusz Staromiejski, ul. Stary Rynek 25

9.00-9.30 – otwarcie konferencji, powitanie zaproszonych gości.
Panel I: Realia pierwszych lat powojennej Polski
9.30-9.55 dr Witold Bagieński (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie) – Departament IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego – zarys działalności.
9.55-10.25 Paweł Sztama (Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie/Uniwersytet im. Marie Curie Skłodowskiej w Lublinie) – Józef Kratko – szef Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego
10.25-10.50 dr Aneta Nisiobęcka (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie) – Reemigracja z Francji do Polski po II wojnie światowej
10.50-11.15 dr Daniel Czerwiński (Oddziałowe Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku) – Sprawa Elbląska jako przykład działalności aparatu bezpieczeństwa w gospodarce lat stalinowskich
11.15-11.30 dyskusja
11.30-13.00 Przerwa kawowa i przejście na skwer Ofiar Sprawy Elbląskiej. Złożenie wieńców i udział w uroczystościach miejskich związanych z 70-tą rocznicą Sprawy Elbląskiej.
Panel II: „Sprawa Elbląska w dokumentach i wspomnieniach świadków”
13.00-13.25 – dr Tomasz Gliniecki – Sprawa Elbląska we wspomnieniach uczestników. Perspektywa historyczna
13.25-13.50 – prezentacja filmu ze wspomnieniami Marii Pawlik, wdowa po skazanym w Sprawie Elbląskiej
13.50-15.00 – panel dyskusyjny: „Sprawa Elbląska z perspektywy lat”. Prowadzenie prof. Mirosław Golon. Udział: red. Grażyna Wosińska, Maryna Pawlik, dr Tomasz Gliniecki.
Wydarzenia towarzyszące:
Wystawa: „Sprawa Elbląska. Galeria zdjęć”. Autorka – red. Grażyna Wosińska. Koordynator - Daniel Lewandowski z GE Power.
Wystawa: „Rozkaz nr 00485. Antypolska operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937-1938” (polsko-angielska).

opr.raz

Komentarze (1) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.

Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych

Zaloguj się lub wejdź przez FB

  1. historyk #2768093 | 80.53.*.* 26 lip 2019 16:25

    Wnukom stalinowskich zbrodniarzy trzeba o tym przypominać, bo chowają dziadków po katolicku i z honorami (WIDAJ)

    Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz