Z cyklu parki miejskie w Elblągu: Park Planty

2024-06-21 13:47:48(ost. akt: 2024-06-29 11:06:09)

Autor zdjęcia: zdjęcie archiwalne/Elbląskie parki: historia i przyroda

Park położony jest w centralnej części miasta. Przed II wojną światową nazywał się Casino-Garten i związany był z resursą Humanita czyli Resursą Obywatelską, która powstała w 1795 roku.
Resursa, czyli klub mieszczański miał znaczące miejsce w historii Elbląga. Było to miejsce spotkań, dyskusji politycznych i gospodarczych, odbywały się tu koncerty i bale.

7 listopada 1795 roku zostało założone kasyno: Ressource fur alle Stande. W 1841 roku przemianowano nazwę na Ressource Humanitas. 17 marca 1846 roku Stowarzyszenie Ressource Humanitas kupiło za 10 tysięcy talarów teren ogrodów od rodziny Bartelt.

Stowarzyszenie pod tą samą nazwą wykupiło w roku 1846 grunty pod ogród za 10 tysięcy talarów.

W latach 1869-1870 zbudowano kolumnady i urządzono park, a w 1871 roku ogród został powiększony. Budynek kasyna był kilka razy przebudowywany. Dziś pod dawnym adresem Casino Garten znajduje się park Planty.

Teraźniejsze elbląskie parki to w dużej części dawne cmentarze.

Dzisiejszy park Planty położony był od wewnętrznej strony umocnień Nowego Miasta, zbudowanych w XVII wieku. Wyrównanie terenu przeprowadzono pod koniec wieku XVIII. Po dawnym bastionie pozostało wzniesienie, które dziś mieszkańcy Elbląga nazywają grotą.

W 1848 stowarzyszenie wybudowało budynek, w którym znajdował się między innymi bar. Rozbudowę budynku przeprowadzono w 1879 roku, następnie kontynuowano pracę przy zachodnim skrzydle. Całość ukończono w 1893. Prace na przyległych terenach zielonych to lata 1869-1870, kiedy to wybudowano kolumnadę. W 1871 park został powiększony o tereny pomiędzy odgałęzieniem Kumieli, która przepływała przez tereny resursy i dzisiejszą ulicę Garncarską i Hetmańską. W tamtym okresie park został powiększony o 2,5 hektara. Za to, jak wyglądał ówczesny park, odpowiedzialny był oliwski dyrektor budowy ogrodów Gustaw Schondorf.

Na wzniesieniu Schneckenberg, czyli pozostałościach po dawnym bastionie zasadzono miłorzęby japońskie.

Parkowe alejki zostały odnowione wraz z tak zwanym ślimakiem, czyli spiralną alejką prowadzącą na wierzchołek dawnego bastionu. W zachodniej części parku znajdowała się fontanna. W parku była również scena i muszla koncertowa.

W 1884 roku teren otoczono murem o wysokości 2,5 metra. Odgrodzony teren można było odwiedzić za zezwoleniem zarządcy lub członka stowarzyszenia.

W 1936 roku obszar ten stał się terenem miejskim.

Po Casino Garten pozostał drzewostan, trawniki, oraz pomieszczenia nazywane dziś grotą. Budynek resursy został zniszczony podczas wojny. Mur rozebrano, a przepływającą przez park Kumielę skanalizowano.

Istnieje miejska legenda mówiąca o tym, że na popularnej grocie znajdowała się szubienica, na której dokonywano egzekucji. Dziś wiemy, że te doniesienia nie są prawdziwe.

Grota jest pozostałością po fortyfikacjach Nowego Miasta z okresu szwedzkiej okupacji.

Obecnie park Planty, który został odnowiony, nawiązuje do dawnej świetności i przyciąga mieszkańców i turystów.