Bruksizm – poznaj przyczyny, objawy i leczenie

Co to jest bruksizm?

Bruksizm, znany również jako nawykowe zgrzytanie zębami, to powszechny problem zdrowotny, który dotyka około 30% osób w Polsce. Występuje on zarówno u dorosłych, jak i dzieci, jednak najczęściej diagnozowany jest między 18 a 25 rokiem życia.
Bruksizm może występować w ciągu dnia, ale zazwyczaj pojawia się w nocy, kiedy osoby cierpiące na tę przypadłość nie są tego świadome. O bezwiednym zgrzytaniu zębami najczęściej dowiadują się wtedy dopiero od osób, w obecności których śpią.

Jakie są przyczyny bruksizmu?

Najczęstszą przyczyną bruksizmu jest stres i napięcie emocjonalne. Codzienne nerwowe sytuacje, lęki oraz problemy emocjonalne mogą prowadzić do nieświadomego zgrzytania zębami u dorosłych. Duży wpływ na występowanie tej przypadłości mają także wady zgryzu, które doprowadzają do nierównomiernego nacisku na szczękę, sprzyjającego zgrzytaniu zębami. Bruksizm może być również dziedziczny. Jeśli u rodziców występuje tendencja do zgrzytania zębami, istnieje większe ryzyko, że dziecko również będzie mieć ten problem.

Oprócz tego występowanie bruksizmu może być też spowodowane:

- zaburzeniami snu wynikającymi z bezdechów sennych, które doprowadzają do nadmiernego napięcia mięśniowego w obrębie jamy ustnej, 
- nadmiernym spożywaniem kofeiny, alkoholu oraz nikotyny, stymulanty te wpływają bowiem również na układ nerwowy twarzoczaszki.

Jak rozpoznać bruksizm? Objawy typowe dla nawykowego zgrzytania zębami

Najbardziej oczywistym objawem bruksizmu jest zgrzytanie zębami, które często występuje podczas snu. Osoby cierpiące na niego mogą nie być tego świadome, ale ich partnerzy mogą usłyszeć je w nocy. Inne często zauważalne dolegliwości towarzyszące bruksizmowi to przewlekły ból głowy i napięcie mięśni twarzy oraz szczęki, odczuwalne przez cały dzień, jednak szczególnie rano po przebudzeniu. Zalicza się do nich również przeciążenia stawów skroniowo-żuchwowych doprowadzające do bólu w okolicach oczu oraz trudności przy spożywaniu twardych pokarmów. 

Do czego może doprowadzić nieleczony bruksizm?

Nieleczony bruksizm może prowadzić do szeregu poważnych problemów zdrowotnych. Przede wszystkim zgrzytanie zębami powoduje ścieranie szkliwa, zwiększając ryzyko próchnicy i nadwrażliwości zębów. Może również prowadzić do ich pęknięć i złamań. Oprócz tego ignorowany bruksizm może powodować bolesne i trudne do wyleczenia zapalenie stawów skroniowo-żuchwowych. Ma on także wpływ na wygląd twarzy. Przewlekłe zgrzytanie zębami skutkuje bowiem powiększeniem mięśni żuchwy. Dlatego nie należy ignorować jego objawów.

Jak leczyć bruksizm?

Leczenie bruksizmu wymaga konsultacji z lekarzem stomatologiem. Specjalista na początku może zalecić specjalne szyny, noszone podczas snu, które pomagają chronić zęby i rozluźniać mięśnie szczęki oraz stosowanie środków przeciwbólowych lub rozluźniających. 

Działania te eliminują jednak wyłącznie objawy, aby całkowicie wyleczyć zgrzytanie zębami, konieczne jest natomiast znalezienie źródła problemu. Jeśli wynika on z wad zgryzu, niezbędne może okazać się leczenie ortodontyczne, które skoryguje je, tym samym zmniejszając nacisk na szczękę. W sytuacji, kiedy bruksizm wynika z problemów o podłożu nerwowym, w jego leczenie powinien włączyć się psycholog lub psychoterapeuta, który pomoże w zarządzaniu stresem i napięciem emocjonalnym.

Przy leczeniu bruksizmu bez względu na jego przyczynę warto również zastosować domowe sposoby na zgrzytanie zębami. Obejmują one regularne wykonywanie ćwiczeń mających na celu rozluźnienie mięśni twarzy i szczęki oraz wprowadzenie do codziennej rutyny technik relaksacyjnych, takich jak medytacja czy ćwiczenia oddechowe, które pomogą uporać się z nadmiarem skumulowanych emocji. Pomocne może również okazać się wdrożenie zdrowych nawyków przed snem. Unikanie wieczorem ekranów, relaksująca kąpiel i stworzenie spokojnego otoczenia w pomieszczeniu, w którym śpimy, mogą pomóc w zapobieganiu zgrzytaniu zębami. Zmagając się z bruksizmem, warto również ograniczyć spożycie kofeiny, alkoholu i tytoniu, które przełoży się pozytywnie nie tylko na tę kwestię zdrowia.

Bruksizm to poważny problem zdrowotny, który może prowadzić do wielu nieprzyjemnych objawów i powikłań. Wczesne wykrycie i leczenie nieświadomego zgrzytania zębami jest istotne dla zachowania zdrowia zębów i ogólnego samopoczucia. Jeśli podejrzewasz, że cierpisz na bruksizm, skorzystaj z konsultacji ze stomatologiem (np. z kliniki dentystycznej DentalSand w Gdyni).