Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Fromborku to jeden z najważniejszych zabytków sakralnych w Polsce

Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Fromborku to nie tylko miejsce o wielkim znaczeniu duchowym. Jest to również jeden z najważniejszych zabytków sakralnych w Polsce. Jej budowa rozpoczęła się w 1329 roku, a konsekrowano ją w 1342 roku, co potwierdza inskrypcja na płycie wmurowanej w ścianę prezbiterium. Płyta głosi: „Anno Domini MCCCXLII dedicatus est chorus”. Od tego czasu katedra stała się centrum życia religijnego Warmii, ale także jej kulturalnym sercem.

— Dla nas, wiernych, obchody rocznicy konsekracji to nie tylko moment modlitwy, ale także refleksji nad naszą wspólnotą — mówi ks. Jacek Wojtkowski, proboszcz katedry. — Katedra to matka wszystkich kościołów w diecezji. To tutaj biskup zasiada na katedrze, symbolizując duchową władzę nad diecezją — podkreśla.

Bazylika we Fromborku pełniła przez wieki kluczową rolę w życiu Warmii. Było to księstwo kościelne, a kapituła warmińska, zarządzająca majątkiem kościelnym, miała także wpływ na sprawy polityczne i społeczne. Wśród członków kapituły był Mikołaj Kopernik, najsłynniejszy kanonik warmiński, który większość swojego życia spędził we Fromborku. Tutaj właśnie napisał swoje dzieło „De revolutionibus orbium coelestium”, które zrewolucjonizowało naukę.

— Bazylika to nie tylko tytuł honorowy. To podkreślenie, jak ważne jest to miejsce zarówno dla wspólnoty wiernych, jak i dla kultury. Nasza katedra ten tytuł otrzymała w 1965 roku. To wówczas papież Paweł VI ogłosił katedrę fromborską bazyliką mniejszą — przypomina ks. Wojtkowski.

Uroczystości związane z konsekracją fromborskiej katedry odbywają się co roku w ostatnią niedzielę września. W 2024 roku 29 września we fromborskiej katedrze zgromadzą się kanonicy Warmińskiej Kapituły Katedralnej. Centralnym punktem obchodów będzie uroczysta msza święta o godzinie 11, której będzie przewodniczył ks. bp dr Janusz Ostrowski, prepozyt kapituły, w towarzystwie kanoników.

Katedra we Fromborku jest wyjątkowym świadectwem naszej historii. Miejscem pochówku Mikołaja Kopernika, ale także wielu biskupów, uczonych i intelektualistów, którzy odcisnęli trwały ślad na Warmii. Pod kopułą katedry wiszą wyjątkowe symbole związane z jej historią. Znajdują się tam paliusze kardynalskie, które upamiętniają tych biskupów warmińskich, którzy otrzymali godność kardynalską. Szczególnie ważnym elementem jest tiara papieska, upamiętniająca Piusa II, który przed objęciem papieskiego tronu był biskupem warmińskim.

Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Fromborku nie jest tylko miejscem modlitwy. To także żywe muzeum, które od wieków gromadziło najcenniejsze dzieła sztuki sakralnej. Wśród nich znajduje się poliptyk fromborski, dawny ołtarz główny katedry, ufundowany przez biskupa Łukasza Watzenrode, wuja Mikołaja Kopernika. Poliptyk powstał w 1504 roku i przez stulecia był głównym punktem liturgii. Niedawno został odrestaurowany.

Fromborska katedra z racji swego znaczenia duchowego i artystycznego została wpisana na listę dziedzictwa narodowego jako pomnik historii. Od stuleci była świadkiem najważniejszych wydarzeń w historii regionu i całego Kościoła. W 2023 roku swoje obrady miało tu Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski.
Obchody rocznicy konsekracji fromborskiej katedry mają także swoje miejsce w liturgii godzin — brewiarzu odmawianym codziennie przez duchowieństwo i wiernych na całym świecie. Święto to przypomina o wielowiekowej tradycji Kościoła, która łączy wspólnoty wiernych na całym globie.

— Rocznica konsekracji kościoła, jak nasza katedra, to moment, który przypomina nam o ciągłości naszej wiary i o tych, którzy przez wieki ją kształtowali — zauważa ks. Wojtkowski.

Frombork to miejsce wyjątkowe na mapie Warmii. Był centrum zarówno duchowym, jak i intelektualnym regionu. Z katedrą oprócz Mikołaja Kopernika związani byli wybitni biskupi i intelektualiści, tacy jak Ignacy Krasicki, Stanisław Hozjusz czy Jan Dantyszek. Każdy z nich wniósł swój wkład w rozwój Kościoła, ale także kultury polskiej.

Fromborska katedra pełniła również rolę polityczną. Kapituła warmińska, składająca się z 16 kanoników, miała wpływ na wybór biskupa, a także na organizację życia religijnego i gospodarczego w regionie. Świątynia była więc nie tylko miejscem modlitwy, ale także ważnym ośrodkiem władzy kościelnej. Dziś, mimo upływu wieków, katedra we Fromborku wciąż przyciąga wiernych oraz turystów.