Nie tylko dla serca – co warto wiedzieć o zdrowych tłuszczach?

Tłuszcze w organizmie - ich rola i podział

Tłuszcz to magazyn energii Twojego organizmu i jednocześnie jego źródło. W przypadku nadwyżki jest w nim kumulowany. Gdzie? W tkance tłuszczowej w postaci adipocytów. Jej poziom różni się u kobiet i mężczyzn. Jest uzależniony od wieku, a dokładniej - zmienia się wraz z upływem lat, a ponadto objętości.

Warto wiedzieć, że tłuszcz stanowi główny składnik mózgu i układu nerwowego. Ponadto jest również składnikiem błon komórkowych w całym organizmie. Można porównać go do łącznika, ponieważ bierze czynny udział w przepływie informacji. To prekursor kory nadnerczy i hormonów płciowych. Tłuszcz chroni organizm przed utratą ciepła i amortyzuje narządy wewnętrzne przed uciskiem, a ponadto chroni je przed urazami.

Kolejną ważną rolą tłuszczu jest to, że stanowi nośnik dla witamin, jednocześnie jest ich rozpuszczalnikiem i umożliwia ich wchłanianie z przewodu pokarmowego. W praktyce mowa o takich jak A, D, E i K.

Biorąc na tapet podział tłuszczu, to należy wiedzieć, że składa się on z dwóch frakcji - zmydlającej się (glicerole) i niezmydlającej się (witaminy, sterole i przeciwutleniacze). Kiedy mowa o zwierzęcych, klasyfikowane są według m.in. pochodzenia - tłuszcze roślinne i zwierzęce, konsystencji (płynne i stałe).

Kwasy tłuszczowe - co warto o nich wiedzieć?
Właściwości kwasów tłuszczowych zależą od tego, w jakiej cząsteczce tłuszczu występują. Dzielimy je (w zależności od długości cząsteczki i ilości atomów) na krótkołańcuchowe (mniej niż 6 atomów węgla), średniołańcuchowe (od 8 do 14 atomów węgla) i długołańcuchowe (od 16 atomów węgla).

Wśród kwasów tłuszczowych wyróżniamy nasycone, w których nie występują wiązania podwójne, jak również nienasycone, w których występuje jedno wiązanie podwójne, bądź też więcej. Tłuszcze nienasycone dzielimy na jednonienasycone i wielonienasycone.

Kwasy tłuszczowe nasycone i nienasycone - jaką pełnią rolę w organizmie?

Biorąc pod lupę kwasy tłuszczowe nasycone należy wiedzieć, że stanowią one istotne źródło energii - podobnie jak tłuszcze. Ponadto stanowią składnik błon komórkowych. Ich obecność jest niezbędna do tego, aby witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogły zostać wchłonięte, jak również transportowane. Należy jednak być ostrożnym w ich nadmiernym spożywaniu, ponieważ przyczynia się to do zwiększenia poziomu “złego” cholesterolu LDL, jak również całkowitego we krwi. Gdzie ich szukać w diecie? Ich głównym źródłem są tłuszcze pochodzenia zwierzęcego takie jak np. masło, smalec, ser, a także produkty piekarnicze, produkty czekoladowe, czy też tropikalne oleje.

Czas przyjrzeć się bliżej kwasom tłuszczowym nienasyconym, które dzieli się na jedno i wielonienasycone. W ich przypadku mowa o skomplikowanej strukturze chemicznej. Ich przyjmowanie jest niezbędne do tego, aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować.

Kwasy tłuszczowe jednonienasycone - ich główny reprezentant to kwas oleinowy. Znajduje się m.in. w oliwie z oliwek, czy też oleju rzepakowym. Jeśli chodzi o kwasy wielonienasycone, tutaj mamy do czynienia z kwasami omega-3 i kwasami omega-6. Organizm nie jest w stanie samodzielnie je syntetyzować, więc muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Wśród przedstawicieli kwasów omega-3 wyróżnimy m.in. kwas alfa-linolenowy (ALA), kwas dokozaheksaenowy (DHA) i kwas eikozapentaenowy (EPA).

Cenne źródło kwasów omega-3 znajduje się m.in. w takich produktach jak olej omega-3 (https://olini.pl/olej-omega-3-olini). Jego spożywanie przyczynia się do obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, jak również poziomu trójglicerydów, cholesterolu całkowitego, jak również LDL. Kwasy omega-3 wykazują działanie przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne i przeciwmiażdżycowe.

Wśród kwasów tłuszczowych omega-6 wyróżnia się takie jak kwas linolowy (LA), kwas arachidonowy (AA) i kwas gammalinolenowy (GLA). Hamują one proces proliferacji i przerzutów nowotworowych, zwalczają wolne rodniki, uszczelniają bariery skórne, czy też zapobiegają utracie wody z organizmu. Bardzo istotne jest to, aby utrzymać równowagę między kwasami tej grupy, a kwasami omega-3.

Niedobór tłuszczów w diecie - konsekwencje

Skutki niedoboru tłuszczu w diecie mogą być poważne. Jest to tożsame z nieodpowiednią ilością witamin, które są w nich rozpuszczalne. W praktyce mowa o takich jak m.in. A, D, E i K. Należy również liczyć się z ryzykiem pojawienia się zaburzeń ze strony układu rozrodczego. Wszystko za sprawą tego, że to właśnie z cholesterolu powstają zarówno męskie, jak i żeńskie hormony płciowe. W przypadku kobiet niedobór tłuszczów może być tożsamy z zaburzeniami cyklu, a w skrajnych przypadkach, nawet do jego zatrzymania.

Dostarczanie organizmowi zbyt małej ilości tłuszczów może również doprowadzić do pogorszenia się przepuszczalności błon komórkowych. Nie bez znaczenia pozostają także problemy skórne. Pamiętaj jednak o tym, aby włączać do diety wyłącznie tłuszcze pochodzące z dobrej jakości źródeł.