Elbląg: Ratować, zanim będzie za późno. Instytucje kultury zgłaszają potrzebę zakupu skrzyń ewakuacyjnych i budowy schronów

Przedstawiciele instytucji kultury, zwłaszcza tych, które opiekują się zabytkami, zgłaszają resortowi kultury potrzebę zakupu skrzyń ewakuacyjnych. Wiceminister kultury Maciej Wróbel powiedział w Elblągu, że widzi potrzebę stworzenia tego typu programu.

— Wydaje się, że tego typu program jest konieczny i będziemy o tym rozmawiać na kierownictwie resortu, aby środki na zakup tego typu potrzebnych, niezbędnych skrzyń powstał. Myślę, że w skali kraju potrzeby są rzędu kilkuset milionów złotych — powiedział w poniedziałek podczas konferencji prasowej w Elblągu wiceminister kultury Maciej Wróbel. Podkreślił, że tego typu skrzynie są potrzebne nie tylko na wypadek konfliktów zbrojnych, ale też podczas konieczności ewakuacji zabytków w czasie pożarów czy klęsk żywiołowych.

Wiceminister Wróbel w poniedziałek spotkał się z przedstawicielami elbląskich instytucji kultury, które otrzymały ministerialne wsparcie z dedykowanych programów resortu. Wśród instytucji, które dostały dotację jest m.in. Biblioteka Elbląska, w której zbiorach znajduje się 57 tys. cennych ksiąg, w tym inkunabuły, starodruki i polonica. Wśród zasobów elbląskiej biblioteki ponad 10 tys. sztuk należy do Narodowego Zasobu Bibliotecznego — są to najcenniejsze i unikatowe w skali kraju książki. Wśród nich jest m.in. dzieło jedynego ucznia Mikołaja Kopernika - "Narratio prima" Joahima Retyka.

— Rakieta Iskander z Kaliningradu, obecnie Królewca, leci do Elbląga 56 sekund. Na tę chwilę nic ważniejszego nie ma, niż zabezpieczenie najcenniejszych zbiorów, które są w bibliotece, i które są w muzeum — powiedział na konferencji dyrektor Biblioteki Elbląskiej Jacek Nowiński i w obecności Wróbla zaapelował, by resort kultury jak najszybciej podjął kroki zmierzające do systemowego wsparcia instytucji kultury w tym zakresie.

— Lepiej wydać pieniądze na skrzynię do ewakuacji, niż potem płakać, jeżeli tego nie będzie. I tego może nie widać na co dzień, ale to jest w dzisiejszych czasach najważniejsze — mówił Nowiński.

Wiceminister Wróbel przyznał, że podobne postulaty zgłaszają przedstawiciele innych instytucji kultury w kraju. — Moje wizyty i spotkania z przedstawicielami instytucji kultury służą wsłuchiwaniu się w potrzeby tych miejsc. Każda, właściwie każda instytucja, potrzebuje skrzyń ewakuacyjnych — powiedział Wróbel i dodał, że resort będzie chciał na to zapotrzebowanie odpowiedzieć.

— Niektórzy sami kupują już tego typu skrzynie — przyznał.

Dyrektor Biblioteki Elbląskiej powiedział, że z jego perspektywy potrzebne jest przyspieszenie digitalizacji cennych zbiorów i zasobów, by już nigdy nie zostały bezpowrotnie utracone. Szacuje się, że w czasie II wojny światowej Biblioteka Elbląska utraciła ok. 30 tys. książek, w tym wiele bardzo cennych, np. dzieła Heweliusza.

— Chciałbym w naszej bibliotece zbudować specjalny schron, do którego mogę ewakuować zbiory. Takie schrony mają główne instytucje kultury, np. w Warszawie. W terenie takich schronów nie ma, a ja mam już na to przygotowany plan — przyznał Nowiński i dodał, że na kompleksowe zabezpieczenie biblioteki potrzebuje ok. 10 mln zł.

Wśród elbląskich instytucji kultury, które otrzymały z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wsparcie, oprócz Biblioteki Elbląskiej są też Centrum Sztuki Galeria El i Elbląska Orkiestra Kameralna. W sumie z resortu do Elbląga trafi ponad milion zł. — Każda złotówka zainwestowana w kulturę, to 3 zł dla polskiej gospodarki. Kultura jest kołem zamachowym gospodarki i my o tym pamiętamy — podkreślał wiceminister Wróbel.

Elbląskie instytucje kultury uzyskały dofinansowanie na realizację projektów w 2025 roku w ramach programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Łączna kwota przyznanych dotacji wynosi 1 mln 22 tys. zł. Poniżej przedstawiamy szczegóły przyznanych dofinansowań.

Wyniki naboru do programu infrastruktura kultury 2025
- Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu – zakup urządzeń do prezentacji multimedialnych w zakresie wystaw site specific i online – kwota dofinansowania: 77 tys. zł
- Biblioteka Elbląska im. Cypriana Norwida – Biblioteka „Manufaktura” jako miejsce więziotwórczych spotkań i przestrzeń kreatywności – kwota dofinansowania: 269 tys. zł
- Elbląska Orkiestra Kameralna – rozwój Elbląskiej Orkiestry Kameralnej – kwota dofinansowania: 91 tys. zł

Wyniki naboru do programu kultura dostępna 2025
- Biblioteka Elbląska im. Cypriana Norwida – „Książka nas łączy” – kwota dofinansowania: 52 tys. zł

Wyniki naboru do programu sztuki wizualne 2025
- Centrum Sztuki Galeria EL – „Cechy wspólne, cechy wyjątkowe”, program rezydencyjny połączony z wystawą – kwota dofinansowania: rok 2025 – 42,5 tys. zł, rok 2026 – 42,5 tys. zł
- Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu – indywidualna wystawa Stacha Szumskiego o roboczym tytule „Architektura kostna (Bonechitecture)” – kwota dofinansowania: 80 tys. zł

Wyniki naboru do programu zamówienia kompozytorskie 2025
- Elbląska Orkiestra Kameralna – Hanna Kulenty – utwór na orkiestrę smyczkową – kwota dofinansowania: 40 tys. zł

Wyniki naboru do programu edukacja kulturalna 2025
- Biblioteka Elbląska im. Cypriana Norwida – „Grafika i dziedzictwo” – kwota dofinansowania: 50 tys. zł

Wyniki naboru do programu infrastruktura szkolnictwa artystycznego 2025
- Zespół Państwowych Szkół Muzycznych im. Kazimierza Wiłkomirskiego w Elblągu – modernizacja pomieszczeń wraz z zakupem instrumentów – kwota dofinansowania: 197 tys. zł

Wyniki naboru do programu badanie polskich strat wojennych 2025
- Fundacja Art-Hist-Arch – badanie strat wojennych kościoła pw. NMP w Elblągu – kwota dofinansowania: rok 2025 – 40 tys. zł, rok 2026 – 41,4 tys. zł

red./ PAP