W piątek obchody 80. rocznicy wyzwolenia KL Stutthof

"W upamiętnieniu wezmą udział byli więźniowie, ich rodziny, przedstawiciele władz oraz goście z kraju i zagranicy" - przekazał rzecznik muzeum Łukasz Kępski.

Dodał, że uroczystości rozpoczną się o godz. 11 przed pomnikiem Walki i Męczeństwa. "Historia obozu Stutthof to nie jest do końca zamknięty rozdział – to opowieść, która wciąż nas powinna wiele uczyć. O granicach człowieczeństwa i o tym, jak łatwo, gdy zostaną do tego stworzone odpowiednie warunki, można je przekroczyć; gdy zabraknie sprzeciwu wobec zła i nietolerancji" - powiedział.

Dyrektor muzeum Piotr Tarnowski, cytowany w komunikacie, podkreślił, że pamięć o obozie koncentracyjnym Stutthof, jego więźniach nie może się odnosić wyłącznie do przeszłości. "To odpowiedzialność, która ciąży na nas wszystkich – by kolejne pokolenia rozumiały, do czego prowadzi pogarda, milczenie i odczłowieczenie. Do czego prowadzi brak człowieczeństwa, wyparcie, że po drugiej stronie też stoi człowiek. To nie tylko historia – to, użyjmy takiego porównania: lustro, w które powinniśmy spoglądać i obserwować odbicie" - zaznaczył.

W ramach uroczystości upamiętniających wyzwolenie KL Stuthhof zaplanowano także projekcję filmu "A nad Stutthof deszczyk pada" oraz wystawy "Człowiek – przedmiot – pamięć" i plakatów martyrologicznych. W sobotę na terenie muzeum odbędą się debaty i spotkania edukacyjne z udziałem instytucji pamięci z Polski, Norwegii oraz Bośni i Hercegowiny.

Natomiast na niedzielę zaplanowano III Bieg i Marsz Pamięci Ofiar KL Stutthof.

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady KL Stutthof działał 2077 dni. Był pierwszym i najdłużej działającym obozem zagłady na terenie współczesnej Polski. Powstał 2 września 1939 r. nieopodal miejscowości, która dziś nosi nazwę Sztutowo, a która przed II wojną światową wchodziła w skład Wolnego Miasta Gdańska. Początkowo obóz był przeznaczony dla Polaków z Pomorza. Od 1942 r. do obozu zaczęli trafiać Polacy z innych regionów, w tym w 1944 r. uczestnicy Powstania Warszawskiego, a także Żydzi i grupy osób innych narodowości - Rosjanie, Norwedzy czy Węgrzy.

Z czasem z niewielkiego obozu KL Stutthof rozrósł się do ponad 120 ha, miał też liczne podobozy. W styczniu 1945 r. Niemcy rozpoczęli pieszą ewakuację około połowy z 24 tys. przebywających wówczas w KL Stutthof więźniów. 2 tys. spośród nich uciekło po drodze. Mróz, słabe zaopatrzenie w żywność sprawiły, że kolejne 2 tys. więźniów zmarło w drodze, a ponad drugie tyle – niebawem po przybyciu do miejsca tymczasowego zakwaterowania. Z końcem kwietnia obóz zajęła kilkunastotysięczna rzesza uciekającej ze wschodu niemieckiej ludności cywilnej i resztki pozostających na Mierzei Wiślanej żołnierzy Wehrmachtu. W nocy z 8 na 9 maja niemieckie jednostki wojskowe skapitulowały.

Od 1939 do 1945 r. do obozu Stutthof trafiło w sumie około 110 tys. więźniów. Liczbę ofiar obozu szacuje się na 65 tys. Muzeum Stutthof w Sztutowie powstało w 1962 r. staraniem byłych więźniów. Muzeum działa na liczącej ok. 20 ha części dawnego obozu, na której zachowała się część budynków tzw. starego obozu, w tym komora gazowa, komendantura z garażami, przestrzeń ogrodów warzywnych i szklarni. Na terenie muzeum są też zrekonstruowane krematoria i fragmenty tzw. nowego obozu i obozu żydowskiego.

PAP