Jak Cień Elbląg odgruzowywał... Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych



Od 1 marca 2011 r. Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest obchodzony jako oficjalne święto państwowe. To wspomnienie członków antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia, którzy w latach 40. i 50. walczyli z komunistyczną władzą, często płacąc najwyższą cenę - swoim życiem.

Po wojnie, w 1946 roku, trafił do Elbląga i mieszkał tutaj przez ponad 30 lat. Brał udział m.in. w odgruzowywaniu miasta, pracował w stoczni nr 16

Sylwetkę jednego z tych wyklętych bohaterów, Andrzeja Żelaznego, ps. „Cień”, który ponad 30 lat mieszkał w Elblągu kreśli Grażyna Wosińska, autorka książek historycznych.
— Urodził się w Warszawie, był z pokolenia Kolumbów. Marzył o budowaniu okrętów, jednak wojna zniweczyła te plany, bo najpierw trzeba było wygnać Niemców z Polski. Był żołnierzem Narodowych Sił Zbrojnych, potem Armii Krajowej. Walczył w Powstaniu Warszawskim. Miał żelazny charakter, tak jak nazwisko. Żadne prześladowania go nie zmogły, ani niemieckie, ani powojenne, sowiecko-ubeckie — mówi Wosińska. — Po wojnie, w 1946 roku, trafił do Elbląga i mieszkał tutaj przez ponad 30 lat. Brał udział m.in. w odgruzowywaniu miasta, pracował w stoczni nr 16 (była stocznia Schichaua) — mówi Wosińska. 


Żelazny był trzykrotnie aresztowany, przeżył ubeckie więzienie. Zmarł w 1981 r. Miał 60 lat.

W Elblągu miejskie uroczystości poświęcone Żołnierzom Wyklętym odbędą się w najbliższy wtorek (01.03) przy Pomniku Podziemnego Państwa Polskiego i Żołnierzy Armii Krajowej przy Al. Grota-Roweckiego. Rozpoczną się o godz. 12, w programie: apel pamięci, salwa honorowa oraz składanie wieńców.

Wcześniej, bo już w najbliższą sobotę (27.02) po raz pierwszy ulicami miasta przejdzie Marsz Żołnierzy Wyklętych. Rozpocznie się przed pomnikiem przy al. Grota-Roweckiego o godz. 14. Uczestnicy przejdą ulicami: Traugutta, Górnośląską, Agrykola do Ronda Żołnierzy Wyklętych.
— Podczas marszu odbędzie się zbiórka publiczna pn. "Przywracamy pamięć o Żołnierzach Wyklętych" — mówi Grzegorz Wołoszczak współorganizator marszu. — Celem zbiórki jest propagowanie wiedzy, pamięci i tradycji polskiego podziemia niepodległościowego, poprzez budowę i remont nagrobków, pomników i tablic pamiątkowych oraz inne inicjatywy patriotyczne.