Wyklęci, choć niezłomni w pamięci pokoleń

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest w całej Polsce 1 marca na pamiątkę męczeńskiej śmierci siedmiu przywódców Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Wyklęci są w najnowszej historii Polski szczególną grupą żołnierzy. Po przegranej kampanii września 1939 r. nie pogodzili się z czwartym rozbiorem Polski i z bronią w ręku walczyli z okupantem, a po zakończeniu wojny, kiedy w Polsce zapanował sowiecki terror, wielu z żołnierzy podziemia ukrywało się, tworząc mniejsze bądź większe zgrupowania i walczyło dalej.

— Polacy wiedzieli, że pod rządami Stalina nie osiągną niepodległości — mówił Romuald Adamowicz, wiceprezes elbląskiego koła Światowego Związku Żołnierzy Amii Krajowej podczas wczorajszych uroczystości w Elblągu. — Rysowały się trzy możliwości. Pierwsza to poddać się całkowicie i popierać zniewoloną państwowość. Taką ewentualność wybrali komuniści i naiwni rodacy, którzy nie mając rozeznania w sytuacji myśleli, że pójdą dobrą drogą. Druga to porzucenie zbrojnego oporu i powrót do codziennego życia w nadziei, że będzie ono spokojne, a ojczyznę może ktoś kiedyś uratuje. Mieli do tego prawo - tak też uczynił nasz elbląski bohater - generał Bolesław Nieczuja-Ostrowski. Wrócił do domu, lecz wkrótce trafił do więzienia, gdzie spędził siedem lat w oczekiwaniu na wyrok śmierci.

Był też trzeci wybór.
— Dokonany przez tych, którzy wiedzieli, że pod rządami Stalina Polska przestanie być Polską, a oni sami podzielą los tysięcy żołnierzy Armii Krajowej, zarówno tych, którzy sami się ujawnili, czy też zostali schwytani na wschodnich terenach Polski. Za cenę własnego życia, nawet za celę wielu błędów, starali się ratować ojczyznę i dzięki nim cały świat poznał, że Polska po uwolnieniu z jednych kajdan, nie wyciąga posłusznie rąk w pęta następnego oprawcy — mówił Adamowicz.

Żołnierze wyklęci zbrojnie kwestionowali radziecką strefę wpływów, znosili prześladowania, brutalne likwidacje, procesy sądowe, wreszcie więzienia i kary śmierci. O żołnierzach tych nie wolno było otwarcie mówić, a jeśli już, to nazywano ich reakcjonistami, bandytami, rugowano z historii i przedstawiano jako tych, którzy szkodzą nowemu porządkowi społecznemu.
— Dlatego dziś przywracamy należną im pamięć — mówił wicewojewoda warmińsko-mazurski Sławomir Sadowski. — W niej mieszczą się bowiem najwyższe wartości, te, o które oni walczyli: Bóg, Honor, Ojczyzna, a także wiele innych. Kiedy zostały zniszczone nasze elity, a część przebywała na zachodzie, po rozwiązaniu AK, to oni podjęli walkę. Dziś wspominamy bohaterów niezłomnych, którzy działali także w województwie warmińsko-mazurskim. To tu przecież przeniósł się Łupaszka, to tu przybyli żołnierze wyklęci znad Wkry czy Drwęcy. Wspominamy także Danutę Siedzikównę "Inkę", która w 1946 roku została rozstrzelana w gdańskim więzieniu — dodał.

Dzisiaj określenie Żołnierze Wyklęci często zastępowane jest innym - Niezłomni, które podkreśla odwagę, męstwo i wierność Rzeczpospolitej.
— W Elblągu Żołnierze Niezłomni mają swoje upamiętnienie na rondzie u zbiegu ulic Kościuszki i Agrykola. Jak w całym kraju, również w naszym mieście organizowane są biegi tropem wilczym. Dzień Żołnierzy Wyklętych-Niezłomnych ustanowiony jest nie tylko dla tych, których z pamięci chciano wymazać, ale przede wszystkim dla nas, współczesnych. Ci żołnierze nie są już Wyklęci. Są Niezłomni. Są wśród nas, ponieważ znaleźli właściwe miejsce w naszej historii. Chwała bohaterom — dodał wiceprezydent Elbląga Jacek Boruszka.

Uroczystość uświetnił Apel Pamięci i salwa honorowa. Na zakończenie, przed pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego, złożono kwiaty i znicze.
as