Halloween: pogańskie święto, które zadomowiło się w Polsce?

Święto obchodzone jest 31 października, a największą popularnością cieszy się w Stanach Zjednoczonych. Halloween, zapisywane również Hallowe’en, to skrót od All Hallow Even. Oznacza to nic innego jak Wigilię Wszystkich Świętych. Pomimo tego, że nazwa lingwistycznie kojarzy się z chrześcijaństwem, to historia Halloween związana jest raczej z pogańskim świętem celtyckim Samhain(„koniec lata”).

Wierzono, że to właśnie w noc wigilii Samhain zaciera się granica między światem żywych i umarłych. Duchy zmarłych i jeszcze nienarodzonych przybywają na ziemię w poszukiwaniu ciał żywych, w których mogłyby zamieszkać na kolejny rok. To właśnie dlatego wszyscy przebierali się za włóczęgów, wkładali maski i starali się wyglądać przerażająco. Odstraszeniu złych duchów służyło też zachowanie domostw w zupełnej ciemności, by wyglądały na zimne, a gospodarze sprawiali wrażenie niechętnie przyjmujących gości.

Zmodyfikowane biegiem czasu obrzędy Samhain sprowadzili do USA Irlandczycy, ale już pod nazwą znaną nam dzisiaj. Pierwsza parada z okazji Halloween odbyła się w Stanach Zjednoczonych 31 października 1920, uczestniczący w niej kontynuowali tradycję wkładania odstraszających przebrań. Święto spodobało się Amerykanom na tyle, że zaczęli obchodzić je każdego roku, nie odnosząc się przy tym do zwyczajów związanych z żadną religią.

Wraz z pojawieniem się Halloween w Polsce, zaczęły narastać obawy i kontrowersje związane z jego obchodami. Polakom świętującym 31 października zarzuca się niszczenie polskich tradycji, a nawet okultyzm. Mimo wszystko Halloween zakorzenia się w naszej kulturze silniej z roku na rok, organizowane są przebierane imprezy nie tylko dla dorosłych, ale też dla dzieci. Z biegiem lat, 31 października, coraz częściej odwiedzają nas małe czarownice i wampiry proszące o słodycze. Dynie natomiast niekoniecznie kupujemy na zupę, ale by stworzyć z nich lampiony, które są jednym z symboli tego święta.

Tych, którzy obawiają się negatywnych wpływów pogańskiego Halloween, należy sprowadzić na ziemię. W swojej kulturze wiele mamy uroczystości, których pochodzenie nie jest pewne i może budzić jeszcze więcej obaw niż Halloween. Już za miesiąc Andrzejki. Według niektórych przekonań noc wróżb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada związana jest z pogańskim świętem mającym swoje korzenie już w starożytnej Grecji. Co więcej, warto przypomnieć, że bożonarodzeniowa choinka również nie od razu zdobyła uznanie Kościoła. Ta tradycja również wywodzi się z pogańskich wierzeń, według których drzewko miało zapewniać zdrowie i dostatek.

Przenikanie się kultur to zjawisko, które zachodzi wśród społeczeństw od zawsze. Pomimo tego, że budzi obawy, po zapoznaniu się z historią wielu zwyczajów, które uznajemy za „nasze”, wydaje się czymś naturalnym. Warto więc, zamiast się bać i potępiać, wykazać się dystansem i spojrzeć na pewne kwestie z przymrużeniem oka.

kk