Zabytkowe kościoły zostaną odrestaurowane

Kościół w Świętym Gaju wybudowano w 1399. Niestety, w 1861 w wyniku uderzenia pioruna spłonął do murów. W trakcie pożaru spłonęły też dwa dzwony – jeden 1420, drugi z 1725 roku. W latach 1864-1865 przy wykorzystaniu murów głównych kościół został odbudowany w stylu gotyckim. Swego czasu wewnątrz kościoła znajdowała się fajansowa chrzcielnica, a w kruchcie, po stronie północnej kamień chrzcielny z niebieskiego granitu. Kościół posiadał własny cmentarz – pisze o zabytku Lech Słodownik, historyk.

W okresie powojennym kościół w Świętym Gaju był zdewastowany i prawdopodobnie, podobnie, jak kwietniewski, służył sowieckim żołnierzom za magazyn. W 1980 zorganizowano konsultację historyczną, która łączyła Święty Gaj z miejscem męczeńskiej śmierci św. Wojciecha. Jego relikwie sprowadzono z Gniezna w 1989, umieszczono je w ołtarzu głównym, a sam kościół uznano za sanktuarium. Jak pisze Lech Słodownik: na skraju wsi w miejscu symbolicznej śmierci świętego, po lewej stronie wyjazdu ze wsi w kierunku Starego Dolna, wzniesiono charakterystyczny ołtarz polowy i wybudowano drogę krzyżową z poszczególnymi stacjami jego męki.

Obecny stan zabytku określony został jako alarmujący. W 2018 i 2019 wykonano remont dachów i dokonano konserwacji elewacji zachodniej, gmina dołożyła wówczas każdorazowo po 30 tysięcy złotych. Na elewacji północnej odnotowano liczne spękania muru, uszkodzone i wypłukane spoiny, na cegłach natomiast zauważalne są nawarstwienie biologiczne spowodowane zawilgoceniem muru.

W tym roku Rada Gminy Rychliki przyznała 20 tysięcy na konserwację i remont gotyckiej elewacji północnej korpusu i kruchty kościoła filialnego pw. Św. Wojciecha w Świętym Gaju.

Pierwsze informacje na temat kwietniewskiego kościoła pochodzą z 1299 roku, budowla istniejąca obecnie wzniesiona została w latach 1330-1350. Powstanie szczytu wschodniego i zakrystii datuje się na XV wiek, wieży dzwonniczej na lata 1536-1541 (przebudowana została w 1701). Podczas remontu w 1843 zasypano znajdujące się w piwnicach krypty i poszerzono okna ściany północnej.

Gotycki kościół został wzniesiony przy użyciu polnych kamieni i cegieł. Po zachodniej stronie znajduje się wysoka na 25 metrów wieża posadowiona na kamiennej podmurówce. Jej szczyt zdobi metalowy wiatrowskaz z napisem Christoph Homp 1770 – jest to nazwisko ówczesnego pastora. Korpus nawowy przykryty jest dwuspadowym dachem z dachówki, część ostrołukowych okien została zamurowana.

Wnętrze kościoła skrywa barokowy ołtarz główny datowany na 1685 rok. Zdobią go obrazy przedstawiające Ostatnią Wieczerzę i Wniebowstąpienie. Uwagę przykuwają również figury – Mojżesza, Jana Chrzciciela oraz głowa Chrystusa i Baranek Boży w zwieńczeniu. W kościele znajdują się siedmiogłosowe organy z 1819 roku, a przy wejściu do nawy głównej dwie płyty nagrobne należące do możnych patronów świątyni. Na wieży znajdują się dwa dzwony – z 1690 i 1692 roku.

Warto dodać, że w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie znajduje się pochodząca z kwietniewskiego kościoła średniowieczna figurka św. Józefa.

Na tę chwilę stan techniczny dachów kościoła jest zły. W 2019 gwałtowna burza uszkodziła pokrycie dachu wieży z dachówki, uszkodzenie zostało wówczas prowizorycznie naprawione. W trakcie tych prac okazało się, że drewniana konstrukcja dachu wieży została zniszczona przez drewnojady i zawilgocenia.

Prace remontowe podzielono na dwa etapy, pierwszy będzie kosztował nieco ponad 90 tysięcy złotych, z czego Gmina Rychliki dołoży 30 tysięcy.

oprac. kk

Czytaj e-wydanie
Dziennik Elbląski zawsze pod ręką w Twoim smartfonie, tablecie i komputerze

Kliknij w załączony PDF lub wejdź na stronę >>>kupgazete.pl