Co łączy Słowian i Skandynawów? Książka „Goście, kupcy, osadnicy. Kontakty Słowian Zachodnich i Skandynawów w epoce wikingów” to nowe spojrzenie na początek państwa polskiego

Doktor Jakub Jagodziński jest archeologiem i antropologiem kultury, autorem tekstów naukowych i popularnonaukowych, uczestnikiem krajowych i zagranicznych konferencji naukowych. Na co dzień pracuje w Dziale Naukowym Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu. W swojej monografii zajmuje się tematem kontaktów Skandynawów ze Słowianami Zachodnimi we wczesnym średniowieczu.

Kontakty zachodniosłowiańsko-skandynawskie fascynują kolejne pokolenia badaczy. Choć archeologia dawno obaliła już tezę o wikińskich korzeniach Piastów, to zagadka relacji wczesnośredniowiecznych Słowian i Skandynawów do dziś jest jednym z ważniejszych problemów mediewistyki. Jakub Jagodziński wychodzi poza ramy tradycyjnego ujęcia, które redukuje zjawisko do jednostronnych wpływów. To próba szerszego spojrzenia na specyfikę wzajemnych relacji, które – jak dowodzi autor – wbrew powszechnej opinii były symetryczne. Kim byli Skandynawowie, którzy pojawili się w państwie Piastów na początku XI wieku? Dlaczego na duńskich wyspach rozpoznajemy słowiańskie nazwy miejscowości? Jak należy rozumieć relacje Słowian i Skandynawów – byli to partnerzy, wrogowie, a może… goście, kupcy i osadnicy? Monografia Jakuba Jagodzińskiego to przewodnik po fascynującym świecie relacji słowiańsko-skandynawskich, w którym dwa pozornie obce sobie etnosy okazują się ważnymi partnerami.

„Goście, kupcy, osadnicy. Kontakty Słowian Zachodnich i Skandynawów w epoce wikingów” to nowe spojrzenie na początek państwa polskiego. W swojej książce doktor Jagodziński skupia się na Słowianach Zachodnich, czyli tych, którzy zamieszkiwali tereny dzisiejszych wschodnich Niemiec, Polski, Czech, Słowacji. Czemu akurat padło na Słowianach Zachodnich? Jak podkreśla autor, przedmiotem jego zainteresowań było to, co działo się wokół Bałtyku w kontekście ich relacji ze Skandynawami. Zaznacza przy tym wyraźnie, że jego celem było odczarowanie tych relacji, gdyż częściej się mówi o wpływach skandynawskich. Obala również mity, które wzięły się z upraszczania i redukowania wiedzy historycznej, jak np. historia o rzekomym wikińskim mieczu odkrytym we Włocławku w styczniu tego roku. Okazuje się, że tak naprawdę nie ma przesłanek ku temu, żeby był on własnością mieszkańca Skandynawii. Ponadto najstarsze przedmioty skandynawskie pochodzące z terenów państwa Piastów datuje się na sam koniec X lub początek XI wieku, czyli okresu późniejszego niż czasy Mieszka I. Z tego powodu wykluczyć można hipotezę, że Skandynawowie mogli być założycielami państwa Piastów. Natomiast autor poświęca dużo uwagi obecności samych Słowian w Skandynawii. Przejawy tego można zauważyć m.in. w odkryciach archeologicznych dokonywanych na tamtych terenach czy nawet w nazwach lokalnych i miejscowych – na przykład w duńskim Roskilde jest dzielnica Vindeboder mająca korzenie słowiańskie, a jej nazwę można tłumaczyć jako „kram Słowian”. Równie często przemilczanym tematem jest handel niewolnikami, który mocno wpłynął na rozwój ówczesnej gospodarki.
„Goście, kupcy, osadnicy” to pozycja obowiązkowa dla wszystkich zainteresowanych historią wczesnośredniowieczną oraz kontaktami między różnymi społecznościami na obszarze Europy Północnej.

Agata Tupaj