Sklep przy Gwiezdnej prosi o okazywanie toreb przy kasie. Czy to zgodne z prawem?

— Nagminna kradzież towaru jest nielegalna i powinna zostać zgłoszona organom ścigania, jednak prośba o okazywanie toreb nie jest nielegalna. Tym bardziej że większość kobiet nosi torby na ramieniu, okazując je w całej ich okazałości — tłumaczy rzecznik.

I dodaje: — Czym innym jest natomiast sprawdzanie zawartości czyjejś torby. Do tego uprawnione są wyłącznie organy ścigania. Sprzedawca, ani nawet ochroniarz, nie mają do tego prawa.

Nikogo zatem nie można zmusić do okazywania swoich toreb, ale sama prośba sklepu nie jest niezgodna z prawem.

— Okazanie i przeszukanie są czynnościami procesowymi. Okazanie polega na procesie identyfikacji danego przedmiotu za pomocą rozpoznania jego cech charakterystycznych, więc można przypuszczać, że autor kartki nie miał na myśli tego typu okazania i raczej chodziło o zawartość torby, a nie jej cechy zewnętrzne — tłumaczy Paweł Rodziewicz.

I zaznacza: — Sama kartka nie rodzi żadnych skutków prawnych, a jej umieszczenie nie łamie prawa. Jednak gdyby pracownik sklepu — niezależnie czy to sprzedawca, czy ochroniarz — usiłował wymusić okazanie zawartości torby, działałby bezprawnie. Zmuszanie do okazania wyczerpywałoby znamiona czynu zabronionego z artykułu 191 kk.

— Wezwać policję. Policjant powinien zareagować w taki sposób, że osoba zmuszająca odpowiada w tym momencie z artykułu 191 kk. Jeśli jednak istniałoby uzasadnione podejrzenie przestępstwa kradzieży przez osobę, która tę torbę posiada, to w tym momencie policja jako organ uprawniony mogłaby dokonać kontroli osobistej, aby sprawdzić, czy w torbie nie ma przedmiotów pochodzących z kradzieży — odpowiada rzecznik.

— Jeżeli ktoś groźbą bezprawną zmusza osobę do okazania zawartości torby. Może to być przemoc — zabieranie na siłę torby lub jeśli pracownik sklepu grozi np. postępowaniem karnym — wymienia Paweł Rodziewicz.

— Jeżeli sprzedawca będzie chciał uzależnić możliwość dokonania zakupów w sklepie od tego, czy pokażemy zawartość torby, to w tym momencie popełnia wykroczenie z artykułu 135 k.w. Jeśli sprzedawca odmawia dokonania zakupu ze względu na odmowę okazania torby, to w tym momencie osoba, której odmawia się dokonania zakupów, również może wezwać policję. Nie jest to uzasadniony przypadek, w którym sprzedawca może odmówić sprzedaży wystawionego towaru — wyjaśnia rzecznik.

— Uzasadnioną odmową są sytuacje, które wynikają wprost z przepisów. Przykładowo możemy odmówić niepełnoletniemu sprzedaży alkoholu. Nie ma jednego katalogu, w którym są zawarte wszystkie powody do odmowy sprzedaży towaru, ale co do zasady sprzedawca nie powinien odmawiać sprzedaży towaru bez uzasadnionej przyczyny i jest to zawarte w treści art. 135 k. w. Odmowa pokazania zawartości torby nie jest uzasadnioną przyczyną — tłumaczy Paweł Rodziewicz.