Wysoczyzna Elbląska od A do Z: G jak głazy narzutowe

G jak głazy narzutowe
Charakterystycznym elementem krajobrazu Wysoczyzny Elbląskiej są liczne wąwozy i jary. W wyniku intensywnie zachodzących procesów erozyjnych w zboczach wąwozów odsłonięte zostały różnej wielkości głazy narzutowe, które przywlókł na Wysoczyznę Elbląską lądolód skandynawski w wyniku ostatniego zlodowacenia północnopolskiego (zakończonego ok. 11,7 tys. lat temu).
 
Ciekawscy Prusowie
Głazami na Wysoczyźnie Elbląskiej jako pierwsi zainteresowali się Prusowie, którzy uznawali je za święte. Jednym z najbardziej znanych głazów, któremu przypisywano właśnie takie niezwykłe moce, jest Święty Kamień. Jest to olbrzymi głaz narzutowy położony w wodach Zalewu Wiślanego, między Tolkmickiem a Fromborkiem. Nazwa ta bezpośrednio nawiązuje do czasów, gdy tereny te były zamieszkiwane przez Prusów, którzy mieli zwyczaj składać na wierzchołku tego głazu ofiary swoim bogom przed wyruszeniem na połów.
Wraz z upływem wieków głazy nieustannie pobudzały ludzką wyobraźnię, powstawały legendy na temat ich pochodzenia. Warto tu wymienić m.in. Diabelski Kamień w Bażantarni czy też Karciany Kamień na dawnym poligonie wojskowym na Modrzewinie.

Kamienni rekordziści
Z kolei za największy głaz narzutowy Wysoczyzny Elbląskiej uważany jest Wielki Kamień położony na dnie doliny Kamienicy w okolicy Próchnika. Trudno się z tym nie zgodzić, gdyż jego wymiary są naprawdę imponujące – ma 12 m obwodu a wysokość to około 4,5 m. Ciekawe jak głęboko jest posadowiony w ziemi? Na to pytanie odpowiedzi poszukiwano już w XIX w. Wówczas wędrowcy i regionaliści chętnie go odwiedzali i było to ważne miejsce dla elbląskiej turystyki.

O podobnych rozmiarach jest Kamień Złotego Wina znajdujący się w jarze w okolicy Ostrogóry na terenie rezerwatu „Buki Wysoczyzny Elbląskiej”. Ma prawie 14 metrów obwodu a jego wysokość to około 3 metry. Zanim jednak podejmiemy decyzję o odwiedzeniu go, trzeba mieć świadomość, że na terenie rezerwatów obowiązuje określony katalog zakazów, taki sam jak na terenie parków narodowych.



Świadkowie historii
Część głazów na Wysoczyźnie Elbląskiej ozdobiono napisami, które miały na celu upamiętnienie ważnych i zasłużonych postaci regionu lub historycznych zdarzeń. Tak jest m.in. z Cesarskim Kamieniem znajdującym się w okolicy Pagórek, upamiętniającym pierwszy wjazd cesarza Wilhelma II do Kadyn 2 czerwca 1899 roku. Wyryta na nim inskrypcja głosi: Tędy wkroczył w swoim majestacie Najmiłościwszy Pan po raz pierwszy do Kadyn.

Z kolei w okolicy wsi Łęcze na grodzisku z epoki żelaza możemy zobaczyć głazy upamiętniające ważne postacie dla Prus Wschodnich, Roberta Dorra (zasłużonego archeologa) oraz Otto Bismarcka (niemieckiego polityka). Jednakże jest to wycieczka dla sprawnych turystów, którzy są gotowi pokonać kilka podejść i zejść.

Upamiętnienia na głazie doczekał się także Generalny Zarządca Kadyn z okresu 1898-1930 Ruediger von Etzdorf. Pamiątkowy kamień z wyrytą inskrypcją leży na dnie Jaru Szczawiowego. Jest trudno dostępny, ale odwiedzenie go dostarcza niezapomnianych wrażeń.



Na tym kończymy nasz krótki przegląd głazów narzutowych Wysoczyzny Elbląskiej. Zapewniamy, że tych niezwykłych świadków historii w naszym regionie jest znacznie więcej. Warto wyruszyć na szlak i „podróżować w czasie”, do czego serdecznie zachęcamy wszystkich Czytelników.

Turystyczne Abecadło z Parkiem Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej:

A jak Abegg

B jak bielik

C jak cesarz

D jak dzięcioł

E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności

F jak flora wiosenna

Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.