Leksykon Fotografów: Fotografie tylko dla mężczyzn?

Konstanty Dorn urodził się w Rydze 20 sierpnia 1875 roku. Rodzicami jego byli kowal Rudolf Dorn i Jakobine z domu Thorn. Do Elbląga przybył z St. Petersburga na początku grudnia 1896 roku. W karcie meldunkowej wpisano mu zawód fotograf. W Elblągu uruchomił atelier na Schmiedestr. 1 (dzisiejsza ul. Kowalska), przejął je po nim jego krewny Aleksander Dorn. W Elblągu pozostał niecały rok, bo już 12 listopada 1897 roku wyjechał do Berlina.

Żoną Konstantego Dorna była Marta z d. Bernhardt, z którą osiedlił się na wiele lat w Malborku, tam znajdowało się jego atelier. Posiadał także własne wydawnictwo pocztówkowe. Od 1902 do 1909 roku rodziły mu się w Malborku dzieci. W 1917 roku w Iławie urodziła mu się córka Felicja i tam także działało jego atelier fotograficzne. Zmarł w Flensburgu 22 września 1956 roku.

Zakład Aleksandra Dorna funkcjonował przez krótki czas jeszcze na Schmiedestr. 1. Prawdopodobnie razem z Konstantym przebywali w St. Petersburgu, bo w swoim zakładzie w Bydgoszczy polecał fotografie wykonane według najnowszej rosyjskiej metody. W Elblągu polecał tanie fotografie tylko dla mężczyzn. Atelier nosiło nazwę „Zakład fotografii artystycznej”. W grudniu 1897 roku prowadził Aleksander Dorn na Alter Markt 63 (Stary Rynek) zakład fotograficzny wspólnie z Robertem Jankowskim. Atelier było czynne codziennie od 9 do 3 po południu. Aleksander Dorn posiadał zakłady w Braniewie, Bydgoszczy, Ełku, Malborku, Olsztynie, Ostródzie, Świętomiejscu i Tylży.

Bruno Dorneth z zawodu był rzeźbiarzem urodzonym 23 listopada 1854 roku w Elblągu. Rodzicami jego byli wytapiacz miedzi Friedrich Wilhelm i Anna Katharine z d. Quapp, pochodząca z Dzierzgonia.

Bruno Dorneth otworzył atelier fotograficzne na Neustädtische Wallstr. 13 (ul. Hetmańska). W kwietniu 1876 roku opuścił Elbląg i wyjechał do Berlina, a potem do Rixdorf. W Rixdorf w 1878 roku ożenił się z krawcową Amalią z d. Lange. W 1880 roku mieszkał w Berlinie i zameldował tam urodzenie syna Eugena Bruno Carla. Rzeźbiarz Bruno Dorneth zmarł w Berlinie, 9 sierpnia 1891 roku, w wieku zaledwie 36 lat.

Natomiast Emma Dorneth urodziła się 18 listopada 1853 roku w Elblągu. Podobnie jak jej brat Bruno, posiadała własne atelier fotograficzne.
W 1877 roku w oknie witrynowym księgarni Neumann-Hartmann wystawiono kredą malowany obraz dyrygenta Franza Leu. Malarką portretu była Emma Dorneth, której dzieło spotkało się z bardzo pozytywną oceną dziennikarzy.

Z Elbląga wyprowadziła się 26 sierpnia 1878 roku. Musiała wrócić ponownie około roku 1885. W 1886 roku ogłaszała swoje atelier fotograficzne w Elblągu, pod nazwą „Atelier Emma” przy Alter Markt 63 (Stary Rynek). W 1894 roku przeniosła swój zakład na Neustädtische Wallstr. 13 (ul. Hetmańska). Niedługo potem rewersy na fotografiach z jej atelier zostały zmodyfikowane i ponad napisem „Atelier Emma Dorneth” umieszczono nazwisko E. Mayen. W 1897 roku ogłaszała się już pod nazwiskiem swego męża Reinecke. Atelier nazywało się w dalszym ciągu „Atelier Emma” i było usytuowane na tej samej ulicy. W rok później zakład przejął jednak E. Risse. Emma Reinecke wyszła ponownie za mąż za Juliusza Schulza i mieszkała w Gdańsku na Olivaertor. Zmarła w Gdańsku 16 maja 1910 roku.

Richard van Dühren w 1899 roku otworzył atelier na Neustädtische Wallstr. 13 (ul. Hetmańska), przejmując zakład po fotografie Risse. W książkach adresowych Elbląga wymieniona została jego działalność po raz pierwszy w 1906 roku. W 1907 przeniósł swój zakład na Innerer Mühlendamm 4c (1 Maja). Przypuszczalnie po 1910 roku przeniósł się na Taubenstr. 1. Jeszcze w 1930 roku zakład jego działał na tej ulicy. W czasie wojny działalność swoją prowadził na Adolf Hitler Str. 22.
W 1899 roku polecał swój zakład: „Tanio i dobrze otrzyma się fotografie każdego rodzaju w atelier Richarda van Dühren, na Neust. Wallstr. 13. Otwarte: w dni powszechne 8-7, w niedziele od 9 do 5 godziny. Powiększenia z każdego zdjęcia do wielkości człowieka. Wybór stojaków fotograficznych i ramek”.
Następna reklama atelier ukazała się rok później, przed świętami Bożego Narodzenia. Treść ogłoszenia prawie nie różniła się od poprzedniego, jedynie nastąpiła zmiana godzin pracy i gwarantowano całkowite podobieństwo.
W kwietniu 1912 roku Richard van Dühren reklamował swój zakład, informując, że otwiera go ponownie, a atelier jest unowocześnione. Nie omieszkał zachwalać niskich cen swoich wyrobów. Posiadał własne wydawnictwo, sam wykonywał zdjęcia i sprzedawał pocztówki w swoim zakładzie.
Danuta Thiel-Melerska

Leksykon Fotografów stworzony przez Danutę Thiel-Melerską dostępny jest na stronie internetowej www.fotorevers.eu, gdzie znaleźć można informacje na temat działalności fotografów i ich atelier w latach 1850-1914. Warto śledzić też FB: fotorevers.eu, gdzie publikowane są dawne zdjęcia i ciekawostki na ich temat.