Odbudowa ratusza w Braniewie: Wstępne prace archeologiczne zakończone

Na początku października ubiegłego roku — przypomnijmy — została podpisana umowa na przeprowadzenie prac archeologiczno-konserwatorskich w miejscu dawnego ratusza staromiejskiego w Braniewie. Sygnatariuszami umowy są burmistrz Braniewa Tomasz Sielicki, Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków i wykonawca — Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu.

Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków jest państwową instytucją kultury utworzoną w ubiegłym roku przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w celu podnoszenia standardów i jakości prac konserwatorskich przy obiektach zabytkowych i w otoczeniu zabytków. Instytut ma działać na rzecz zapewnienia najwyższego poziomu przygotowania i prowadzenia prac konserwatorskich.
Na prace archeologiczne i badania wsparcie finansowe braniewski ratusz otrzymał z Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków oraz od jednego z braniewskich przedsiębiorców.

— Prace archeologiczne poprzedzające odbudowę ratusza w Braniewie to jeden z pierwszych projektów Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków — przekazał dr Michał Laszczkowski, który kieruje instytutem.

Zgodnie z umową terenowe prace badawcze wraz z opracowaniem wyników powinny zakończyć się do października 2023 roku. Burmistrz Braniewa Tomasz Sielicki 21 lutego podsumował wyniki wstępnych prac archeologicznych przeprowadzonych przed przystąpieniem do prac związanych z odbudową ratusza.

— Za nami pierwszy i niezwykle ważny krok prowadzący do realizacji dalszych etapów tego przedsięwzięcia — przekazał Sielicki.

W ramach pierwszego etapu prac teren byłego ratusza został odgruzowany, dzięki czemu odsłonięto zachowane relikty architektoniczne budowli. To pozwoliło na przeprowadzenie wstępnych archeologicznych badań sondażowych, których celem było rozpoznanie elementów starszych od zachowanych pozostałości ratusza, a następnie określenie dalszego postępowania przed przystąpieniem do prac związanych z jego odbudową. Przeprowadzone zostały również badania architektoniczne oraz dokumentacja fotogrametryczna i skanowanie 3D.

W trakcie prac archeologicznych odsłonięto m.in. fragmenty fundamentów kamiennych, starszych od obwodowych murów średniowiecznego ratusza, pozostałości prawdopodobnie średniowiecznej, drewnianej podłogi przyziemia ratusza, fragment prawdopodobnie podstawy pieca w północnej części ratusza oraz pozyskano materiał ceramiczny datowany na XIV-XV wiek. Ponadto w murze północnym średniowiecznego ratusza, w jego części wschodniej, odkryto pozostałości średniowiecznej zabiegowej klatki schodowej w grubości muru.
Odsłonięte fragmenty fundamentów kamiennych, starsze od ratusza z XIV wieku, mogą być pozostałością pierwszej siedziby władz miejskich Braniewa, miasta lokowanego na prawie lubeckim w 1254 roku.



— Czekają nas jeszcze dalsze badania wykopaliskowe, które będą poprzedzone nieinwazyjnymi badaniami georadarowymi — zapowiedział burmistrz Braniewa.

I wyjaśnił: — Konieczne jest również przeprowadzenie prac archeologicznych na zewnątrz ratusza. Najbardziej do tego odpowiedni wydaje się teren położony bezpośrednio po jego północnej stronie. Wykop archeologiczny należy zlokalizować tak, aby jedna z jego granic pokrywała się z murem północnym ratusza. Pozwoli to prześledzić układ jednostek stratygraficznych średniowiecznego miasta i jego korelacji ze średniowiecznym murem ratusza.
Na podstawie przeprowadzonych badań architektonicznych ustalono, że należy zachować w możliwie pełnym zakresie średniowieczne mury obwodowe ratusza, a sposób ich wykorzystania i ekspozycji powinien zostać określony na etapie projektowym. Wskazano, że należy bezwzględnie chronić i zachować fragment zabiegowej klatki schodowej w grubości muru południowego średniowiecznego ratusza (w jego części wschodniej), a po przeprowadzeniu prac archeologiczno-architektonicznych związanych z odsłonięciem klatki schodowej konieczne jest jej zabezpieczenie przed destrukcyjnym wpływem czynników atmosferycznych oraz przeprowadzenie niezbędnych prac konserwatorskich i renowacyjnych.

— Jak widać, dotychczasowe działania przyniosły wiele korzyści i poszerzyły naszą wiedzę na temat braniewskiego ratusza. Przede wszystkim jednak przybliżyły nas do upragnionego celu — odbudowy budowli stanowiącej symboliczne serce naszego miasta — podkreślił Tomasz Sielicki.

Cichym marzeniem władz Braniewa jest — przypomnijmy — odbudowa ratusza do 2030 roku.

— Zrobiliśmy pierwszy poważny krok, przez co odbudowa ratusza w Braniewie zrobiła się bardzo medialnym tematem, będącym w kręgu zainteresowań wielu instytucji i środowisk naukowych. Liczymy na ich wsparcie, dzięki któremu będziemy mogli spełnić marzenia naszych mieszkańców — podsumował Tomasz Sielicki.

Jakie funkcje mógłby pełnić odbudowany ratusz?
— Z pewnością będą to funkcje reprezentacyjne w postaci sal konferencyjnych czy wystawienniczych. Chcielibyśmy, aby w odbudowanym ratuszu powstała także sala ślubów. Są to pierwsze pomysły, ale myślę, że pojawi się wiele ciekawych propozycji na wykorzystanie obiektu. Chciałbym, aby mieszkańcy i nasze organizacje pozarządowe również znalazły w ratuszu przestrzeń, którą będą mogły wykorzystać do wspólnych działań społeczno-integracyjnych. Ważne jest, aby udostępnić część pomieszczeń ratusza na działalność komercyjną, co powoli utrzymać obiekt — podsumował burmistrz Braniewa.