Wysoczyzna Elbląska od A do Z: Ł jak Łęcze
2023-07-16 07:00:00(ost. akt: 2023-07-14 10:51:39)
W 1925 roku w Łęczu znajdowało się aż czternaście domów podcieniowych
Jedną z najstarszych i zarazem najciekawszych wsi Wysoczyzny Elbląskiej jest Łęcze. Malowniczo położone między Elblągiem a Tolkmickiem od wieków pobudza wyobraźnię i zachwyca wędrowców, archeologów i krajoznawców. Nie bez powodu to właśnie w Łęczu znajdowało się schronisko turystyczne prowadzone przez Towarzystwo Krzewienia Turystyki Pieszej w Elblągu i Okolicy, które działało na tych terenach od 1905 roku.
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne turystycznie wzgórza między Elblągiem a Tolkmickiem, dlatego poświęcamy im cykl „Poznaj Wysoczyznę Elbląską od A do Z!”, który specjalnie dla naszych Czytelników tworzy zespół Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej.
Ł JAK ŁĘCZE
Raj dla archeologów
Pierwsze ślady osadnictwa w Łęczu pochodzą z wczesnej epoki żelaza. Podczas badań archeologicznych odkryto tu wiele śladów osadniczych, cmentarzysk i wałów obronnych. Wiodącymi odkrywcami tych terenów byli archeolodzy-pasjonaci zrzeszeni w Elbląskim Towarzystwie Starożytności. Do dzisiaj możemy zobaczyć ślady ich działalności. m.in. na północny zachód od Łęcza w miejscu zwanym kiedyś „świętym miejscem” lub najczęściej „Grodziskiem Łęcze”. Znajduje się tam głaz informujący o badaniach prowadzonych przez wieloletniego prezesaTowarzystwa i wybitnego archeologa Roberta Dorra.
Przywilej chełmiński
Mocą przywileju chełmińskiego lokowanych było od średniowiecza do końca XVIII w. aż 225 miast oraz 1364 wsie i wszelkiego rodzaju osady. 12 marca 1299 roku komtur elbląski Ludwik von Schippe nadał Łęczu akt lokacyjny, a w 1323 roku wieś otrzymała przywilej wybudowania gospody. Z początku XIV w. pochodzą także pierwsze wzmianki o kościele w Łęczu. Aktualna barokowa świątynia została wybudowana w 1746 roku. We wnętrzu zachował się m.in. ołtarz z 1753 roku.
Nowy krajobraz wsi
W 1830 roku w Łęczu, które było wówczas częścią Prus, przeprowadzono separację gruntów rolnych. Chłopstwo zostało zwolnione z pańszczyzny, zamieniono system zagospodarowania ziemi uprawnej z trójpolówki na płodozmian. Miało to bezpośredni wpływ na krajobraz Łęcza i układ zabudowy wsi. Na przełomie XIX i XX w. rozpoczęto budowę murowanych domów podcieniowych. Dzięki opisom słynnego Eugena Gustava Kerstena, doktora teologii i pastora ewangelickiego wiemy, że w 1925 roku w Łęczu znajdowało się aż czternaście domów podcieniowych. Dziś zachowało się jedynie kilka.
Wyjątkowy jubileusz
W 1899 roku w Łęczu obchodzono jubileusz 600-lecia wsi. W trakcie uroczystości podkreślono szczególne stosunki i współpracę Łęcza z Elblągiem. Dawni łęczanie dokonywali zakupów w Elblągu, a z kolei elblążanie korzystali z uroków przyrody tego terenu, podobnie jak kupcy z Angielskiej Kompanii Wschodniej, którzy od końca XVI w. ze wzgórz Łęcza obserwowali statki swojej floty pływające po Zalewie Wiślanym (wówczas ze względu na konflikt króla Batorego z Gdańskiem, Anglicy ulokowali siedzibę kompanii w Elblągu).
Wioska wiatru i podcieni
Łęcze nazywane jest wioską wiatru i podcieni. Ten trafiony temat przewodni Łęcze zawdzięcza m.in. wiejącym tu silnym wiatrom oraz pozostałościom po zabytkowym wiatraku górującym nad wsią na wysokości prawie 147 m n.p.m. Pierwszy wiatrak powstał w tym miejscu około 1800 roku i był konstrukcji drewnianej typu holenderskiego. Po osiemdziesięciu pięciu latach zasłużoną drewnianą konstrukcję zastąpiono murowaną trzykondygnacyjną budowlą z obrotową kopułą, co pozwalało na ustawienie skrzydeł wiatraka prostopadle do kierunku wiatru.
Również i dziś mieszkańcy Łęcza starają się aktywnie promować walory miejscowości. We wsi prężnie działa koło gospodyń wiejskich oraz tętniące życiem Centrum Aktywności Lokalnej z bogatą ofertą warsztatów i zajęć. A zatem kierunek Łęcze!
Kamil Zimnicki
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
Pierwsze ślady osadnictwa w Łęczu pochodzą z wczesnej epoki żelaza. Podczas badań archeologicznych odkryto tu wiele śladów osadniczych, cmentarzysk i wałów obronnych. Wiodącymi odkrywcami tych terenów byli archeolodzy-pasjonaci zrzeszeni w Elbląskim Towarzystwie Starożytności. Do dzisiaj możemy zobaczyć ślady ich działalności. m.in. na północny zachód od Łęcza w miejscu zwanym kiedyś „świętym miejscem” lub najczęściej „Grodziskiem Łęcze”. Znajduje się tam głaz informujący o badaniach prowadzonych przez wieloletniego prezesaTowarzystwa i wybitnego archeologa Roberta Dorra.
Przywilej chełmiński
Mocą przywileju chełmińskiego lokowanych było od średniowiecza do końca XVIII w. aż 225 miast oraz 1364 wsie i wszelkiego rodzaju osady. 12 marca 1299 roku komtur elbląski Ludwik von Schippe nadał Łęczu akt lokacyjny, a w 1323 roku wieś otrzymała przywilej wybudowania gospody. Z początku XIV w. pochodzą także pierwsze wzmianki o kościele w Łęczu. Aktualna barokowa świątynia została wybudowana w 1746 roku. We wnętrzu zachował się m.in. ołtarz z 1753 roku.
Fot. Pocztówka ze zbiorów Zbigniewa Zajchowskiego
Panorama Łęcza od południa sprzed 1905 roku
Panorama Łęcza od południa sprzed 1905 roku
Nowy krajobraz wsi
W 1830 roku w Łęczu, które było wówczas częścią Prus, przeprowadzono separację gruntów rolnych. Chłopstwo zostało zwolnione z pańszczyzny, zamieniono system zagospodarowania ziemi uprawnej z trójpolówki na płodozmian. Miało to bezpośredni wpływ na krajobraz Łęcza i układ zabudowy wsi. Na przełomie XIX i XX w. rozpoczęto budowę murowanych domów podcieniowych. Dzięki opisom słynnego Eugena Gustava Kerstena, doktora teologii i pastora ewangelickiego wiemy, że w 1925 roku w Łęczu znajdowało się aż czternaście domów podcieniowych. Dziś zachowało się jedynie kilka.
Fot. Zygmunt Gawron
We wnętrzu barokowego kościoła zachował się m.in. ołtarz z 1753 roku
We wnętrzu barokowego kościoła zachował się m.in. ołtarz z 1753 roku
Wyjątkowy jubileusz
W 1899 roku w Łęczu obchodzono jubileusz 600-lecia wsi. W trakcie uroczystości podkreślono szczególne stosunki i współpracę Łęcza z Elblągiem. Dawni łęczanie dokonywali zakupów w Elblągu, a z kolei elblążanie korzystali z uroków przyrody tego terenu, podobnie jak kupcy z Angielskiej Kompanii Wschodniej, którzy od końca XVI w. ze wzgórz Łęcza obserwowali statki swojej floty pływające po Zalewie Wiślanym (wówczas ze względu na konflikt króla Batorego z Gdańskiem, Anglicy ulokowali siedzibę kompanii w Elblągu).
Fot. Zygmunt Gawron
Pozostałości zabytkowego wiatraka górują nad wsią na wysokości prawie 147 m n.p.m.
Pozostałości zabytkowego wiatraka górują nad wsią na wysokości prawie 147 m n.p.m.
Wioska wiatru i podcieni
Łęcze nazywane jest wioską wiatru i podcieni. Ten trafiony temat przewodni Łęcze zawdzięcza m.in. wiejącym tu silnym wiatrom oraz pozostałościom po zabytkowym wiatraku górującym nad wsią na wysokości prawie 147 m n.p.m. Pierwszy wiatrak powstał w tym miejscu około 1800 roku i był konstrukcji drewnianej typu holenderskiego. Po osiemdziesięciu pięciu latach zasłużoną drewnianą konstrukcję zastąpiono murowaną trzykondygnacyjną budowlą z obrotową kopułą, co pozwalało na ustawienie skrzydeł wiatraka prostopadle do kierunku wiatru.
Również i dziś mieszkańcy Łęcza starają się aktywnie promować walory miejscowości. We wsi prężnie działa koło gospodyń wiejskich oraz tętniące życiem Centrum Aktywności Lokalnej z bogatą ofertą warsztatów i zajęć. A zatem kierunek Łęcze!
Kamil Zimnicki
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
A w piątek 28 lipca przeczytacie o miodunce – roślinie leczniczej.
Turystyczne Abecadło z Parkiem Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej:
A jak Abegg
B jak bielik
C jak cesarz
D jak dzięcioł
E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności
F jak flora wiosenna
G jak głazy narzutowe
H jak Hoggo
I jak irys
J jak jeleń sika
K jak kruszczyki
L jak lepiężnik
Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.
A jak Abegg
B jak bielik
C jak cesarz
D jak dzięcioł
E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności
F jak flora wiosenna
G jak głazy narzutowe
H jak Hoggo
I jak irys
J jak jeleń sika
K jak kruszczyki
L jak lepiężnik
Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.
Komentarze (0) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zaloguj się lub wejdź przez