Wysoczyzna Elbląska od A do Z: K jak kruszczyki

2023-06-11 08:00:00(ost. akt: 2023-06-09 09:53:37)
Kruszczyk siny rośnie w ciemnych lasach liściastych. W Polsce jest bardzo rzadki i zagrożonym wymarciem

Kruszczyk siny rośnie w ciemnych lasach liściastych. W Polsce jest bardzo rzadki i zagrożonym wymarciem

Autor zdjęcia: Zygmunt Gawron

Wszyscy znają piękne, egzotyczne storczyki rosnące w doniczkach i kupowane w kwiaciarniach. Warto jednak wiedzieć, że w Polsce również rosną dzikie storczyki, ale wszystkie są objęte ochroną gatunkową, więc nie wolno ich zrywać, wykopywać i przesadzać ani niszczyć. Polskie storczyki rosną tylko na ziemi (w tropikach występują głównie na drzewach). W zależności od gatunku storczyki rosną w lasach, na łąkach, torfowiskach, a nawet na wydmach. W naszym kraju występuje wiele rodzajów storczyków, w tym właśnie kruszczyki.
TURYSTYCZNE ABECADŁO

Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne turystycznie wzgórza między Elblągiem a Tolkmickiem, dlatego poświęcamy im cykl „Poznaj Wysoczyznę Elbląską od A do Z!”, który specjalnie dla naszych Czytelników tworzy zespół Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej.

Cztery gatunki, w tym dwa objęte ochroną ścisłą


Na terenie Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej, jak do tej pory, stwierdzono obecność czterech gatunków: kruszczyka sinego i błotnego, które są objęte ścisłą ochroną gatunkową, a także kruszczyka szerokolistnego oraz rdzawoczerwonego, objętych ochroną częściową.

Kruszczyk siny ma łodygę i wąskie, lancetowate liście o fioletowosinym odcieniu (stąd bierze się drugi człon nazwy), a kwiaty zielonawobiałe do fioletowych. Rośnie w ciemnych lasach liściastych. Jest storczykiem objętym ścisłą ochroną gatunkową, w Polsce jest bardzo rzadki i zagrożony wymarciem. Kwitnie późno w porównaniu do innych kruszczyków: od połowy lipca do września.

Kruszczyk błotny ma pęd u dołu zielony i gładki, u góry czerwonawo lub brązowo nabiegły i owłosiony. Liście są lancetowate lub owalne, zielone, często z czerwonymi nerwami. Kwiaty mają dwie formy barwne: mogą być zielonawe z białą warżką (dolnym listkiem okwiatu) lub czerwone z białoróżowawą warżką.
Kruszczyk błotny występuje w całym kraju, rośnie na podmokłych lakach i torfowiskach. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Podobnie jak kruszczyk siny objęty jest ochroną ścisłą.

Kruszczyk szerokolistny jest gatunkiem najczęściej występującym na Wysoczyźnie Elbląskiej
Fot. Zygmunt Gawron
Kruszczyk szerokolistny jest gatunkiem najczęściej występującym na Wysoczyźnie Elbląskiej


Kruszczyk szerokolistny jest gatunkiem najczęściej występującym na Wysoczyźnie Elbląskiej. Rośnie w lasach bukowych, lasach mieszanych, na łąkach, a nawet przy drogach, w rowach melioracyjnych czy na wydmach nad Zalewem Wiślanym. Może wyglądać rozmaicie: liście mogą być od lancetowatych, przez jajowate, po okrągłe w kształcie, kwiaty występują w dwóch odmianach barwnych: mogą być zielonożółte lub różowo (fioletowo) nabiegłe.

Ostatni z opisywanych, kruszczyk rdzawoczerwony, ma czerwono lub fioletowo nabiegłą łodygę, liście zielone z czerwonymi nerwami i, w porównaniu do innych kruszczyków, dość małe, czerwonej barwy kwiaty. Kwitnie w czerwcu, lipcu, tylko sporadycznie jeszcze w sierpniu. Pojedyncze stanowiska kruszczyka rdzawoczerwonego stwierdzono na wydmach nad Zalewem Wiślanym.

Pojedyncze stanowiska kruszczyka rdzawoczerwonego stwierdzono na wydmach nad Zalewem Wiślanym.
Fot. Marta Piekarska
Pojedyncze stanowiska kruszczyka rdzawoczerwonego stwierdzono na wydmach nad Zalewem Wiślanym.


Nie wolno ich zrywać


Spacerując po lasach i łąkach, można rozglądać się w poszukiwaniu kruszczyków (i innych storczyków), ale pamiętajmy: nie wolno ich zrywać. Jeśli chcemy uwiecznić spotkanie z tymi rzadkimi kwiatami, po prostu zróbmy im zdjęcie. A jeśli ktoś ma odpowiedni telefon, może informacje o stanowiskach tych i innych roślin chronionych umieścić w internetowej bazie danych www.inaturalist.org.

Hanna Kruk
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej


A w piątek 23 czerwca w Dzienniku Elbląskim przeczytacie o lepiężnikach występujących na Wysoczyźnie Elbląskiej.

Turystyczne Abecadło z Parkiem Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej:

A jak Abegg

B jak bielik

C jak cesarz

D jak dzięcioł

E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności

F jak flora wiosenna

G jak głazy narzutowe

H jak Hoggo

I jak irys

J jak jeleń sika

Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.