Warto przeczytać: Janusz Charytoniuk „Legendy Ziemi Elbląskiej”

Autor tego zbioru legend urodził się w 1951 r. w Młynarach na Warmii, gdzie się wychował i ukończył Szkołę Podstawową. Później – już poza Młynarami – szkołę średnią i studia. Studiował historię na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie wstąpił do PTTK. Dyplom obronił w roku 1977 u prof. Stanisława Gierszewskiego. W latach 1986-2006 pracował jako archiwista i bibliotekarz w Bibliotece Elbląskiej – świetnie władał niemieckim, dlatego zajmował się tam opracowywaniem niemieckojęzycznych zabytkowych zbiorów. Z wielką pasją zajmował się popularyzacją wiedzy o regionie. Wiele artykułów i publikacji poświęcił Elblągowi i Młynarom. Publikował je w prasie lokalnej, ale pisywał także do czasopism ogólnopolskich. W roku 1998 założył czasopismo „Magazyn Historyczno-Krajoznawczy – Elbląg”, które redagował do roku 1999. Wspólnie z Januszem Hochleitnerem w roku 1998 wydał przewodnik po historii Elbląga dla uczniów i nauczycieli szkół podstawowych pt. „Elbląg – nasza mała ojczyzna”. W lokalnej społeczności rodzinnych Młynar i Elbląga (w którym mieszkał i pracował) zasłynął jako miłośnik i zbieracz legend Elbląga i okolic. Dlatego rok później wydał książkę poświęconą tej tematyce pt. „Legendy Ziemi Elbląskiej”. Natomiast prywatnie Janusz Charytoniuk był kolekcjonerem zabytkowych fajek – jego kolekcja należy do najciekawszych w kraju. Był drugim w kolejności po Januszu Molskim prezydentem (powstałej w 1987 r.) Rady Polskich Klubów Fajki Glinianej. Powierzoną mu funkcję pełnił przez jedną kadencję od roku 1988 do 1992. Przed śmiercią zdążył przekazać Bibliotece Elbląskiej część swojej prywatnej kolekcji zbiorów niemieckojęzycznych z XIX-XX w. (wśród nich także dokumenty archiwalne). Zmarł 1 lipca 2019 roku po długiej i ciężkiej chorobie. Żył 68 lat.

Spośród legend elbląskich najpopularniejsza jest ta o piekarczyku, który uratował miasto przed krzyżackim najazdem, chociaż z naszym miastem związanych jest nieco więcej podań. które jednak popadły w zapomnienie. Na szczęście Janusz Charytoniuk przypomina nam o nich w swoich „Legendach Ziemi Elbląskiej”. Mimo swojej niewielkiej objętości książka zawiera prawie 40 podań pochodzących z dawnej literatury niemieckiej dotyczącej Elbląga. Z jednej z legend dowiadujemy się, że w 1244 roku, nasze miasto zostało uratowane przez elbląskie kobiety, które dzięki swojej przebiegłości i sprytowi powstrzymały Świętopełka przed oblężeniem Elbląga. Znajdziemy tu też m.in. podanie o tym, dlaczego słychać w letnie, pogodnie noce pogłos kościelnego dzwonu nad jeziorem Rusałka, skąd się wziął odcisk czarciej łapy na diabelskim kamieniu koło Sąp, ale także poznamy historie kilku okolicznych kościołów. Oprócz Elbląga miejsce w książeczce znalazły również legendy z Tolkmicka, Próchnika, Młynar czy Pasłęka. Jeśli chcecie odkryć więcej pełnych fantastycznych wątków podań dotyczących najbliższych okolic, to zachęcam do sięgnięcia po „Legendy Ziemi Elbląskiej” Janusza Charytoniuka.
Agata Tupaj