Wysoczyzna Elbląska od A do Z: W jak Wysoczyzna Elbląska
2023-12-16 10:00:00(ost. akt: 2023-12-15 10:40:42)
Zima na Wysoczyźnie Elbląskiej
Za malowniczy krajobraz Wysoczyzny Elbląskiej, zwanej niekiedy Bieszczadami Północy, odpowiada ostatnie zlodowacenie północnopolskie, które trwało od 115 tys. do ok. 12 tys. lat temu. Przez blisko 100 tysięcy lat lądolód skandynawski pokrywał 3,3 mln km kw., by w najgrubszym miejscu czaszy mierzyć do 3 tysięcy metrów wysokości.
Przesuwając się, wyorywał materiał skalny z podłoża, wgniatał osady z poprzednich zlodowaceń, mieszał, miażdżył i przenosił, by w efekcie utworzyć wysoczyznę morenową, wznoszącą się do 198,5 m n.p.m. (Srebrna Góra), która następnie opada w kierunku Żuław Wiślanych, Zalewu Wiślanego i Równiny Warmińskiej.
Lądolód rzeźbił w ten sposób krajobraz, nadając mu niezwykły i często bajkowy charakter, o zróżnicowanych, miejscami trudnych do zdobycia obszarach.
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne turystycznie wzgórza między Elblągiem a Tolkmickiem, dlatego poświęcamy im cykl „Poznaj Wysoczyznę Elbląską od A do Z!”, który specjalnie dla naszych Czytelników tworzy zespół Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej.
Ukształtowanie terenu
Ze względu na formy ukształtowania powierzchni, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej możemy wyodrębnić dwie strefy – strefę wierzchowinową i krawędziową. Pierwszą ze stref, centralną, charakteryzuje lekko falisty i rozległy teren, który jest wykorzystywany głównie rolniczo.
W tej strefie znajduje się najwyższy punkt – Srebrna Góra 198,5 m n.p.m., który jest jednocześnie najwyższym wzniesieniem Pobrzeży Południowobałtyckich terenu Polski. Widoki na Zalew Wiślany, Mierzeję Wiślaną czy Żuławy Wiślane z jeziorem Drużno i ujściem Nogatu, można podziwiać właśnie z Wysoczyzny Elbląskiej.
Fot. Zygmunt Gawron
Zalew Wiślany widziany z okolic Kamionka Wielkiego
Zalew Wiślany widziany z okolic Kamionka Wielkiego
Druga strefa – krawędziowa jest bardziej urozmaicona. Duża różnica wysokości między wzniesieniami a ich podnóżem sprawiła, że przecinają je doliny cieków wodnych. Urokliwe strumienie w granicach parku krajobrazowego to Stradanka, Grabianka, Olszanka, Kamionka i Kumiela ze Srebrnym Potokiem. Doliny erozyjne, w których płyną, osiągają miejscami do 40 m głębokości, a one same przybierają często dynamiczny, górski charakter.
Erozja wodna tychże cieków utworzyła głębokie wąwozy o stromych zboczach. Parowy, w których można spotkać niemych świadków tworzenia się obecnego krajobrazu – potężne głazy narzutowe. Wiele z nich otrzymało miano pomników przyrody nieożywionej, a także imiona. Z tymi przykuwającymi uwagę „jegomościami” można mieć przyjemność na terenie całej Wysoczyzny Elbląskiej. Występują tutaj rzadkie na terenie Polski północnej gatunki roślin górskich i podgórskich, najobficiej porastające wąwozy czy też dna jarów nad strumieniami.
Fot. Zygmunt Gawron
Strefa krawędziowa Wysoczyzny Elbląskiej. W głębi widoczny Zalew Wiślany.
Strefa krawędziowa Wysoczyzny Elbląskiej. W głębi widoczny Zalew Wiślany.
Kolejną pozostałością po zamierzchłych czasach są wybrzeża klifowe, najwyraźniej widoczne na odcinku między Tolkmickiem a Fromborkiem. Brzeg klifowy, odsunięty już od Zalewu Wiślanego, powstał za przyczyną fal ówczesnego Morza Litorynowego, które stanowiło jedną z faz Bałtyku około 6 tysięcy lat temu.
Zachwyca od wieków
Wysoczyzna od początku przyciągała człowieka. Okres schyłkowego paleolitu uznaje się na tę chwilę za najstarszy, pod kątem śladów obecności ludzkiej, na tych terenach. W owym czasie lądolód wycofywał się na północ, ustępując miejsca roślinności tundry, a wraz z nią reniferom i podążającym ich śladem łowcom.
Obecnie nie można przyjąć, że krajobraz Wysoczyzny Elbląskiej jest już dziełem zakończonym przez naturę. Zachodzące procesy takie jak erozja wgłębna czy ruchy masowe na zboczach świadczą o tym, że „garncarz” nadal nad nią pracuje.
Mamy ogromną przyjemność i zaszczyt być świadkami walorów Wysoczyzny, zarówno pod kątem uroków rzeźby terenu, jak i bogactwa roślin czy zwierząt. Dlatego też doceniajmy to i wspólnie szanujmy.
Mamy ogromną przyjemność i zaszczyt być świadkami walorów Wysoczyzny, zarówno pod kątem uroków rzeźby terenu, jak i bogactwa roślin czy zwierząt. Dlatego też doceniajmy to i wspólnie szanujmy.
Karolina Galińska
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
WYSOCZYZNA ELBLĄSKA OD A DO Z:
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: A jak Abegg
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: B jak bielik
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: C jak cesarz
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: D jak dzięcioł
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: F jak flora wiosenna
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: G jak głazy narzutowe
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: H jak Hoggo
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: I jak irys, czyli kosaciec
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: J jak jeleń sika
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: K jak kruszczyki
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: L jak lepiężnik
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: Ł jak Łęcze
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: M jak miodunka
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: N jak Natura 2000
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: O jak orzesznica
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: P jak pomniki przyrody
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: R jak rezerwat przyrody
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Wysoczyzna Elbląska od A do Z: S jak Szlak Kopernikowski
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Turystyczne ABC: Święty Kamień. To tutaj składano ofiary bogom
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Turystyczne ABC: Tojad rycerzem leśnych parowów
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: 
Turystyczne ABC: Sowa mądra głowa czy świetny łowca?
Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.
Komentarze (0) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zaloguj się lub wejdź przez