Wysoczyzna Elbląska od A do Z: R jak rezerwat przyrody

2023-09-30 10:11:00(ost. akt: 2023-09-29 11:54:51)
Malowniczo meandrująca Stradanka płynie przez najdziksze ostępy Wysoczyzny Elbląskiej

Malowniczo meandrująca Stradanka płynie przez najdziksze ostępy Wysoczyzny Elbląskiej

Autor zdjęcia: Zygmunt Gawron

Rezerwaty przyrody są powoływane w celu ochrony obszarów, które są zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym — ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, siedliska wybranych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, a także twory i składniki przyrody nieożywionej (np. efekty procesów erozyjnych, formacje skalne, dawne kopalnie) — takie obszary wyróżniają się szczególnymi walorami przyrodniczymi, krajobrazowymi naukowymi lub kulturowymi. Z uwagi na cel ochrony możemy wyróżnić rezerwaty leśne, wodne, stepowe, słonoroślowe, faunistyczne, florystyczne, torfowiskowe, przyrody nieożywionej lub krajobrazowe.
TURYSTYCZNE ABECADŁO

Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne turystycznie wzgórza między Elblągiem a Tolkmickiem, dlatego poświęcamy im cykl „Poznaj Wysoczyznę Elbląską od A do Z!”, który specjalnie dla naszych Czytelników tworzy zespół Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej.

Turysto, szanuj środowisko
Rezerwaty stanowią jedną z najwyższych form ochrony przyrody, co wiąże się z licznymi obostrzeniami. Nadrzędną rolą rezerwatów przyrody jest utrzymanie i ochrona walorów przyrodniczych. Na ogół nie są one udostępnione do zwiedzania, rekreacji czy turystyki. Zgodę na wejście do rezerwatu, na indywidualny wniosek, może wydać właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska. Przez teren niektórych rezerwatów prowadzą szlaki turystyczne, ale w takim wypadku wędrując przez rezerwat, nie wolno schodzić ze szlaku.

W Parku Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej znajdują się cztery rezerwaty przyrody: Kadyński Las, Buki Wysoczyzny Elbląskiej, Dolina Stradanki oraz Nowinka. Stanowią one ciekawe i klimatyczne miejsca, które potrafią zaskoczyć swoją wyjątkowością. Na ich terenie znajdziemy naprawdę wiele fascynujących zakątków. Z Parkiem Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej sąsiaduje także rezerwat przyrody Zatoka Elbląska.

Kadyński Las
Jednym z najbardziej znanych, i tym samym najczęściej odwiedzanych rezerwatów na Wysoczyźnie Elbląskiej, jest rezerwat przyrody Kadyński Las. Graniczy on z majątkiem w Kadynach — niegdyś letnią rezydencją cesarza Wilhelma II (obecnie w zabudowaniach majątku znajduje się hotel). Przez teren rezerwatu prowadzi ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna, na której ustawione są tablice przybliżające historię Kadyn oraz faunę i florę rezerwatu. Zwiedzanie możemy zakończyć wejściem na wieżę widokową znajdującą się za klasztorem ojców franciszkanów, z której możemy podziwiać widok na Zalew Wiślany.

Rezerwat został utworzony w celu zachowania fragmentu starego lasu bukowego z pojedynczymi, starymi dębami. Okazałym drzewom towarzyszą rzadkie rośliny chronione, między innymi: gnieźnik leśny i kruszczyk siny. Spośród spotykanych tutaj gatunków, lilia złotogłów zaliczana jest do gatunków zagrożonych wyginięciem, a kruszczyk siny — do gatunków ginących.

Buki Wysoczyzny Elbląskiej
Ten najstarszy na Wysoczyźnie Elbląskiej rezerwat został utworzony w celu ochrony starodrzewu bukowego oraz grądu (czyli lasu, w którym dominują graby i dęby). Znajduje się on w całości w granicach Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. Płyną tu liczne strumienie i potoki. Znaczne spadki oraz budowa geologiczna sprzyjają erozji gleb, ale też nadają obszarowi rezerwatu unikalny, wyjątkowo malowniczy charakter. Warto pamiętać, że nie jest on udostępniony dla ruchu turystycznego, nie można więc wędrować przez teren rezerwatu.

Właśnie ze względu na to typowe dla Wysoczyzny Elbląskiej ukształtowanie terenu, przypominające charakterem tereny podgórskie, możliwe jest występowanie na obszarze rezerwatu typowo górskich gatunków roślin. Rosną tu między innymi: manna gajowa, lepiężnik biały, przetacznik górski, żebrowiec górski oraz objęty częściową ochroną tojad dzióbaty.

Dolina Stradanki
Rezerwat utworzono w celu zachowania i ochrony unikatowego, niezwykle pięknego krajobrazu doliny Stradanki z siecią bocznych dolinek i porastającego te tereny lasu bukowego, ochrony stanowisk chronionych i rzadkich gatunków roślin oraz ochrony zwierząt, głównie awifauny. Malowniczo meandrująca Stradanka płynie przez najdziksze ostępy Wysoczyzny Elbląskiej, z dobrze zachowanymi jeszcze fragmentami naturalnych ekosystemów leśnych: buczyn, grądów, lasów wilgotnych, łęgowych, olsów i borów bagiennych.

Górski charakter krajobrazu doliny Stradanki podkreślają przedstawiciele flory, typowej dla polskich gór i pogórza: w jarach Stradanki i jej dopływów rosną skrzypy olbrzymie i lepiężniki białe oraz piękna paproć — pióropusznik strusi. Występuje tu także tojad dzióbaty, zakwitający niebieskofioletowo późnym latem.

Nowinka
W rezerwacie Nowinka głównym celem ochrony są malownicze doliny erozyjne oraz porastające je zbiorowiska leśne. Dynamicznie urzeźbiony teren pochodzenia (jak zresztą cała Wysoczyzna Elbląska) morenowego, z głębokimi wąwozami i wzniesieniami o wysokości dochodzącej do około 100 metrów nad poziomem morza porasta las liściasty (głównie bukowy) z niewielką domieszką gatunków iglastych. Teren tego rezerwatu nie został udostępniony dla odwiedzających.

Względne różnice wysokości przekraczają tutaj miejscami ponad 50 metrów. Jarami płyną liczne cieki, łączące się ostatecznie w jeden większy strumień — bezimienny dopływ rzeki Stradanki. To właśnie formy erozyjne stanowią główny walor rezerwatu. Z roślin objętych ochroną gatunkową na terenie rezerwatu występują: wroniec widlasty oraz storczyki: kruszczyk szerokolistny, podkolan zielonawy oraz gnieźnik leśny.

W rezerwacie Nowinka głównym celem ochrony są malownicze doliny erozyjne oraz porastające je zbiorowiska leśne
Fot. Zygmunt Gawron
W rezerwacie Nowinka głównym celem ochrony są malownicze doliny erozyjne oraz porastające je zbiorowiska leśne


Zatoka Elbląska
W otulinie parku znajduje się także cenny rezerwat ornitologiczny Zatoka Elbląska chroniący miejsca gniazdowania i żerowania ptaków wodnych i błotnych. W rezerwacie znajduje się ścieżka przyrodnicza z czatownią, z której można obserwować ptaki gnieżdżące się w szuwarach nadbrzeżnych i polujące na ryby w Zatoce Elbląskiej. Główną atrakcją są ptaki, których w rezerwacie przyrody zinwentaryzowano ponad 200 gatunków, z czego 86 to gatunki gniazdujące.

Hanna Kruk, Kamil Zimnicki
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej


Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.



Już jest – najnowszy Dziennik Elbląski – tygodnik z wiadomościami z Elbląga i powiatu elbląskiego. Gazeta w wersji papierowej jest dostępna w sprzedaży przez cały tydzień. Znajdziesz nas w salonach prasowych, sklepach, na pocztach i stacjach Orlen. Dziennik Elbląski w wersji elektronicznej dostępny jest bez wychodzenia z domu na www.kupgazete.pl.

Fot. Dziennik Elbląski


W powiecie braniewskim Dziennik Elbląski ukazuje się razem z Gazetą Braniewską IKAT.

Fot. IKAT Gazeta Braniewska


Poprzednie wydania znajdziesz TUTAJ