Wysoczyzna Elbląska od A do Z 2024: Ł jak łuskiewnik

Ł jak łuskiewnik

Na początku swojej edukacyjnej przygody każdy uczeń dowiaduje się, że rośliny to takie wspaniałe organizmy, które są samożywne. A dzieje się tak, ponieważ przeprowadzają fotosyntezę, której rośliny zawdzięczają pożywienie, a zwierzęta, w tym oczywiście i my, życiodajny tlen. Proces ten nie może się odbyć, jak zapewne wiecie, bez zielonego barwnika o nazwie chlorofil. Ale czy wszystkie rośliny ten barwnik zawierają? Jak to często bywa, wyjątki potwierdzają regułę. Okazuje się, że nie wszystkie rośliny są zdolne do fotosyntezy, bo wspomniany barwnik w nich nie występuje. Po tym nieprzypadkowym wstępie, pragnę przedstawić państwu łuskiewnik (łac. Lathraea), rodzaj rośliny z rodziny zarazowatych (łac. Orobanchaceae). Łuskiewnik jest przykładem rośliny, która się fotosyntezą nie trudzi, a co za tym idzie, nie jest samożywny. Tytułowa roślina jest pasożytem, co oznacza, nic innego jak to, że jego rozwój uzależniony jest od jej żywiciela. Na ternie Parku Krajobrazowego Wysoczyny Elbląskiej rośnie łuskiewnik różowy (łac. Lathraea squamaria), jedyny gatunek łuskiewnika występujący w naszym kraju. Okazy tej ciekawej rośliny można spotkać np. w lasach elbląskiej Bażantarni.

Różowy zwiastun wiosny

Łuskiewnik różowy pasożytuje na wielu różnych gatunkach roślin drzewiastych. Spotkać go można w pobliżu drzew rosnących w wilgotnej glebie przy ciekach wodnych. Nadziemna część rośliny wyrasta do około 25 cm nad powierzchnie ziemi. Jasnoróżowa, mięsista łodyga wraz z różowymi kwiatami ukazuje się wczesną wiosną (od marca do maja, zazwyczaj w kwietniu), po wielu latach podziemnego wzrostu. Kwiaty utrzymujące się około dwóch tygodni są ulubioną stołówką dla trzmieli. , które w okresie wiosennym nie maja zbyt wielu źródeł pożywienia. Łuskiewnik oprócz różowych, wytwarza też drugi rodzaj kwiatów. Znajdują się one tuż pod ziemią, są blade, prawie białe a na dodatek samopylne, gdyż się nie otwierają. Podziemna część rośliny pokryta łuseczkowatymi, bezzieleniowymi liśćmi rozwija się pobierając substancje organiczne oraz wodę z solami mineralnymi z korzeni żywiciela za pomocą ssawek. Nie będzie dla Państwa niespodzianką fakt, że roślina dzięki liściom zawdzięcza swoją polską nazwę. Podziemna część tej rośliny jest niewiarygodnie duża – potężne kłącza sięgają do 1,5 m w głąb ziemi, mogą ważyć nawet 6 kilogramów i zajmować powierzchnię kilku metrów kwadratowych. Po przekwitnięciu ślad po nim zanika, aż do następnej wiosny.


Groźny drapieżnik czy niewinny dziwoląg?

Jak mówi mądrość ludowa „na pochyłe drzewo wszystkie kozy skaczą”, toteż najwięcej okazów łuskiewnika rozwija się na najsłabszych egzemplarzach żywicieli – na roślinach starych, zamierających lub intensywnie eksploatowanych przez inne pasożyty (np. grzyby). Silne i zdrowe okazy drzew i krzewów pozostają wolne od łuskiewników lub są żywicielami tylko dla nielicznych osobników tego pasożyta. Ale jak to w życiu bywa każdy kij ma dwa końce. W przyrodzie w wszystko jest „po coś” i każdy organizm ma swoje miejsce w „układance”, która przez ludzi pewnie nigdy nie będzie ostatecznie rozwikłana, łuskiewnik ma też drugie oblicze. W pustych przestrzeniach podziemnych łusek łuskiewnika gromadzą się substancje, z których czerpią inne organizmy. Pełne wydalin łuski stanowią prawdziwy „miniaturowy ekosystem” dla licznych bakterii, grzybów, nicieni, skąposzczetów, drobnych ślimaków, roztoczy, chrząszczy czy pluskwiaków.

WYSOCZYZNA ELBLĄSKA OD A DO Z:

Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.