Wysoczyzna Elbląska od A do Z 2025: A jak akacja

Akacja czy robinia?
Rosnące powszechnie w parkach i przy drogach drzewo potocznie nazywane akacją to tak naprawdę robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia L), którą z prawdziwą akacją łączy przynależność do wspólnej rodziny – motylkowatych. Robinia, zwana także fałszywą akacją, białą akacją lub grochodrzewem, została sprowadzona do Francji w XVII wieku z Ameryki Północnej (dla przypomnienia: akacje – bo mowa tu o wielu gatunkach – rosną w Afryce, Ameryce Południowej, Australii, Tasmanii i na wyspach Oceanu Indyjskiego) przez ogrodnika Jeana Robina (stąd nazwa tego drzewa) i jego syna Vespasiena. Do Polski robinia została sprowadzona na przełomie XVIII i XIX wieku.

Jak wygląda robinia akacjowa?
Mówiąc o akacji-robinii, najczęściej mamy przed oczami drzewo o białych kwiatach zebranych w zwisające grona. Ale kwiaty mogą być też czasem różowawe, a gatunek ten może być także krzewem. Nie jest to bardzo wysokie drzewo; w naszych warunkach dorasta do 25 metrów wysokości. Ma ciemną, głęboko spękaną korę, intensywnie zielone liście (od spodu są szarozielone), nieparzysto złożone (od 7 do 21, zazwyczaj od 9 do 19) eliptycznych lub jajowatych w kształcie listków. Pędy mają mocne ciernie przylistkowe. Robinia kwitnie w maju lub czerwcu – jest to cenna roślina miododajna. Białe, pachnące kwiaty są zebrane w długie (do 20 cm), zwisające grona. W każdym gronie jest od 15 do 25 kwiatów. Owocami są strąki, początkowo zielone (przypominające wyglądem strączki grochu), a następnie ciemnobrunatne, zawierające brązowe lub ciemnobrązowe (rzadko oliwkowe) nerkowate nasiona. Strąki rosną po kilka w gronie i dość długo wiszą na drzewie. Nasiona długo zachowują żywotność; potrafią wykiełkować nawet po 10 latach.
Robinia najchętniej rośnie w nasłonecznionych, ciepłych miejscach, dobrze znosi susze, rośnie na wszystkich rodzajach gleb z wyjątkiem mokrych i ciężkich. Jest odporna na trudne warunki, może rosnąć nawet na wydmach. Ma rozległy system korzeniowy, została więc uznana za drzewo glebochronne. Jednak robinia często daje odrosty korzeniowe i szybko się rozprzestrzenia, dlatego też w lasach nie jest pożądanym gatunkiem. Robinia akacjowa ma kilka odmian różniących się wyglądem (np. odmiana kulista). Może również mieszać się z występującą na zachodzie kraju, zwłaszcza w Wielkopolsce, robinią lepką o różowych kwiatach, również sprowadzoną ze Stanów Zjednoczonych. Obie robinie zostały uznane za gatunki zadomowione, inwazyjne.


Drzewo wielu pożytków, ale i niebezpieczne
Drewno robinii jest bardzo mocne, giętkie, elastyczne i odporne na warunki atmosferyczne, ale zarazem łatwe w obróbce. Wykorzystuje się je jako drewno konstrukcyjne do wykonywania belek nośnych budynków, desek tarasowych i ogrodzeniowych, słupków itp. Kiedyś było wykorzystywane w kolejnictwie (podkłady kolejowe) i stoczniach (deski, wręgi, pokład statku itp.). Jest bardzo cenione w stolarstwie z uwagi na swą dekoracyjność. Drewno robinii służy do wyrobu mebli, ławek, huśtawek ogrodowych oraz wyrobów użytkowych, jaki miski, deski kuchenne itp. Wykonuje się z niego także gitary akustyczne, ukulele czy mandoliny. Korę dawniej wykorzystywano do garbowania skór. Robinia jest rośliną leczniczą, ale i trującą. Kwiaty mają działanie moczopędne, uspokajające, rozkurczowe, żółciopędne i wspomagające trawienie, mogą także odkwaszać organizm (stosuje się je przy zgadze, nadkwasocie, chorobie wrzodowej, nieświeżym oddechu itp.). Jednak zbyt częste picie naparów z kwiatu robinii może skutkować pojawieniem się nudności, wymiotów i biegunki. Młode liście zebrane przed kwitnieniem lub na początku kwitnienia stosowano do kąpieli leczniczych. Toniki z kwiatów robinii są wykorzystywane do pielęgnacji skóry wrażliwej, suchej, dojrzałej czy z trądzikiem różowatym. Kwiaty można także smażyć w cieście naleśnikowym. Jednocześnie kora i nasiona robinii są silnie trujące dla ludzi i zwierząt, mniej trucizny zawierają pędy i liście, a kwiaty według jednych źródeł nie są trujące, według innych zawierają małe dawki glikozydów. Stwierdzono występowanie reakcji alergicznych wśród pracowników wykonujących obróbkę kory robinii. Miód akacjowy działa korzystnie na przewód pokarmowy, układ krążenia i układ moczowy. Jest zalecany przy problemach z wątrobą, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, schorzeniach nerek, miażdżycy, a także pomaga uregulować ciśnienie krwi. Działa również przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, jest więc rekomendowany przy infekcjach. Warto wspomnieć, że miód akacjowy spośród wszystkich polskich miodów ma najniższy indeks glikemiczny (a więc po jego zjedzeniu poziom glukozy we krwi nie rośnie tak szybko), gdyż zawiera dużo fruktozy. Od czasu do czasu więc mogą go jeść osoby chore na cukrzycę (zalecana dawka to jedna łyżka miodu raz na tydzień, najlepiej w towarzystwie produktów zawierających białko lub tłuszcze, czyli np. z twarogiem).

WYSOCZYZNA ELBLĄSKA OD A DO Z:

WYSOCZYZNA ELBLĄSKA OD A DO Z 2024:

Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.